O Strefach Czystego Transportu zrobiło się w Polsce głośno w 2021 roku - znowelizowano wówczas prawo dotyczące elektromobilności i paliw alternatywnych. Jednak dopiero 2024 rok przyniósł realne plany na wprowadzenie SCT w polskich miastach. Gdzie powstaną Strefy Czystego Transportu w Polsce i kto będzie mógł do nich wjechać? Oto perspektywa na najbliższe miesiące i lata.

Temat Stref Czystego Transportu to temat, który budzi w kontrowersje od kilku lat. Jedni uznają wytyczenie takich obszarów w miastach za słuszne działanie na rzecz środowiska. Inni - traktują jako drogę do wykluczenia tych, których nie stać na poruszanie się samochodem z silnikiem elektrycznym. Wątpliwości nie ulega jednak fakt, że wysoki poziom emisji zanieczyszczeń to skutek m.in. rozwoju szeroko rozumianego sektora transportu.

Wprowadzenie Stref Czystego transportu w dużych miastach nie jest naszym narodowym pomysłem. Przykładowo w Berlinie taki obszar został wytyczony w 2008 roku.  Podobne regulacja funkcjonują m.in. w Londynie czy Antwerpii. Każde państwo wewnętrznie reguluje wytyczne stawiane samochodom, a dokładniej ich właścicielom.

Zebraliśmy wszystkie aktualne informacje na temat Stref Czystego Transportu. W Warszawie ograniczenia zaczną obowiązywać już w czerwcu 2024, jednak na horyzoncie SCT znajdują się również inne polskie miasta.

Czym jest Strefa Czystego Transportu?

Strefa Czystego Transportu to wydzielony obszar z odpowiednim oznakowaniem obejmujący drogi, po których mogą się poruszać wyłącznie pojazdy spełniające określone warunki. Co do zasady są to te z napędem:

  • elektrycznym,
  • wodorowym, 
  • gazowym.

Jednak w początkowych etapach obowiązywania SCT w polskich miastach, dostęp do tego obszaru będą mieli również właściciele samochodów benzynowych czy z silnikiem diesla. Będą musieli jednak spełnić konkretne normy EURO (emisji spalin). Ideą wprowadzenia Stref Czystego Transportu jest natomiast całkowite wykluczenie z centrum miasta pojazdów spalinowych.

Uwaga!

To władze gminne w danym mieście ustalają konkretne wymagania względem klasy emisyjnej pojazdów, które mogą wjechać do strefy czystego transportu. W każdym ośrodku te ustalenia mogą wyglądać nieco inaczej. To samo dotyczy rozległości i granic SCT.

Skąd pomysł na Strefy Czystego Transportu w Polsce?

Wprowadzenie Stref Czystego Transportu ma służyć poprawie jakości powietrza, jakim na co dzień oddychają mieszkańcy polskich miast. To samo dotyczy poziomu hałasu, jaki generują pojazdy spalinowe. 

Porównaj ceny OC i AC

Pod koniec 2020 roku Ministerstwo Klimatu i Środowiska zaproponowało nowelizację Ustawy z dnia 11 stycznia 2018 roku o elektromobilności i paliwach alternatywnych. W jej wyniku w 2021 roku umożliwiono gminom w Polsce wprowadzanie stref czystego transportu, jeśli uznają to za stosowne.

Co mówi prawo?

W celu ograniczenia negatywnego oddziaływania emisji zanieczyszczeń z transportu na zdrowie ludzi i środowisko na terenie gminy można ustanowić strefę czystego transportu obejmującą drogi, których zarządcą jest gmina, do której zakazuje się wjazdu pojazdów samochodowych innych niż:
  • 1. Elektryczne.
  • 2. Napędzane wodorem.
  • 3. Napędzane gazem ziemnym.
  • 4. Wyłączone na podstawie uchwały rady gminy.
art. 39 ust. 1 Ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych

Wcześniej Ustawa umożliwiała tworzenie takich obszarów tylko na terenie obszaru miejskiego, na którym występowała zwarta zabudowa, a liczba mieszkańców była większa niż 100 000. W praktyce SCT można było wytyczyć tylko w dużych miastach. Stwierdzono jednak, że z zanieczyszczeniem powietrza borykają się także mniejsze ośrodki miejskie.

Do poziomu zanieczyszczeń w Polsce odniósł się niedawno rzecznik Instytutu Transportu Drogowego. Zauważył, że udział transportu kołowego w zanieczyszczeniu powietrza w centrach dużych miast wynosi nawet do 80%. 

Wypowiedź eksperta

Należy jednak podkreślić, że zanieczyszczenia powietrza nie wynikają tylko z emisji spalin pojazdów, dochodzą również zanieczyszczenia z przemysłu, pieców domowych opalanych niskiej jakości węglem, czy tzw. mikropyły generowane ze zużywających się opon, okładzin hamulców i sprzęgieł. Naukowcy coraz częściej zwracają uwagę na to źródło zanieczyszczeń transportowych, które przez wielu uznawane jest na równi z tym pochodzącym z rur wydechowych.
Mikołaj Krupiński, rzecznik Instytutu Transportu Drogowego

Zakaz wjazdu pojazdów niespełniających norm emisji spalin do centrum miast wiąże się niejako z polityką rozwoju elektromobilności na poziomie europejskim. Pamiętajmy, że rok 2035 ustawiono jako początek zakazu sprzedaży nowych samochodów spalinowych. W pewnym sensie Strefy Czystego Transportu są więc etapem adaptacji do tej perspektywy.

Dla kogo Strefy Czystego Transportu bez ograniczeń?

Zgodnie z założeniami Stref Czystego Transportu, do ruchu wewnątrz strefy będą dopuszczone samochody:

  • w pełni elektryczne, 
  • napędzane gazem ziemnym, 
  • z napędem wodorowym,
  • na podstawie gminnych wyłączeń.

Docelowo nie będzie można się poruszać w strefie pojazdem benzynowym lub z silnikiem wysokoprężnym, choć na początku obowiązywania strefy wyznacznikiem będzie fakt, czy pojazd spełnia odpowiednie normy emisji spalin.

W pierwotnej wersji projektu ustawy, do stref czystego transportu mogłyby również wjeżdżać pojazdy z instalacją LPG. Jednak w lutym 2021 r. Ministerstwo Klimatu i Środowiska zmieniło w tej kwestii zdanie. Uznano bowiem, że samochodów napędzanych gazem jest w Polsce sporo, a wiele z nich jest na tyle starych, że mogłyby drastycznie zwiększać poziom emisji spalin.

Z kolei pojazdy wyłączone spod zakazu wjazdu do SCT to:

  • pojazdy osób niepełnosprawnych,
  • pojazdy specjalne, np. koparki czy food trucki,
  • samochody prowadzone przez osoby po 70. roku życia, 
  • pojazdy zarządów dróg i realizujące zadania na rzecz zarządców dróg,
  • pojazdy służb mundurowych, służb ratowniczych,
  • autobusy szkolne i autobusy zeroemisyjne.

Uwaga!

Dopuszczalne są także wyłączenia gminne okazjonalne. Jeśli władze uznają, że dany typ pojazdu może się poruszać w granicach strefy, uzyska stosowne zezwolenie.

Samochody benzynowe i z silnikiem diesla - ograniczenia

W pierwszych latach funkcjonowania Stref Czystego Transportu samochody z silnikami spalinowymi będą musiały spełnić wymogi stawiane przez władze gminy. Wyznacznikiem będzie przede wszystkim:

  • rok produkcji pojazdu,
  • normy emisji spalin EURO, 
  • rodzaj napędu.

Największe ograniczenia w Strefie Czystego Transportu będą dotyczyć silników diesla. Jak powiedzieliśmy, zmiany te będą przebiegać wieloetapowo i długofalowo. Co kilka lat SCT wymagania stawiane samochodom spalinowym będą zaostrzane.

expert_box type="example" opinion_text=["W 2024 roku Warszawska Strefa Czystego Transportu będzie dostępna dla samochodów benzynowych spełniających normę Euro 2 lub w wieku max. 27 lat i dla diesli spełniających normę Euro 4 lub max. 19 lat. W 2026 roku absolutnym minimum dla benzyny będzie EURO 3 lub max.26 lat, a dla diesli - Euro 5 lub max. 17 lat."]

Co istotne, całkowity zakaz wjazdów samochodów spalinowych do SCT nie powinien pojawić się co najmniej do roku 2032. Z szacunków jednak wynika, że za 8 lat minimalną wymaganą dla nich normą będzie EURO 6.

Zobacz też: Co to jest norma EURO 6?

Jak sprawdzić, jaką normę EURO spełnia samochód?

Informacja o normie EURO, zgodnie z którą wyprodukowano samochód, staje się coraz cenniejsza. Jest wręcz niezbędna,  aby już wkrótce uniknąć mandatu za nieuprawniony wjazd do Strefy Czystego Transportu, ale także nietrafionego zakupu samochodu. Może się okazać, że nie spełniania wymagań strefy.

Informacje o normie można na szczęście znaleźć w kilku miejscach.

1. Dowód rejestracyjny pojazdu

W dowodzie każdego samochodu wyprodukowanego po 2018 roku powinna znaleźć się norma EURO. Szukaj jej w rubryce "Adnotacje urzędowe". W starszych pojazdach takiej informacji nie zamieszczano w dokumentach, ale w każdej chwili można poprosić o jej uzupełnienie.

2. Baza CEPiK

W Centralnej ewidencji pojazdów można znaleźć szereg kluczowych informacji o każdym zarejestrowanym samochodzie. Wśród nich znajduje się także norma emisji spalin. Aby ją odczytać, będziesz potrzebować:

  • numeru VIN pojazdu, 
  • numeru rejestracji,
  • pierwszej daty rejestracji.

Oznaczenie normy EURO znajdziesz w zakładce "Informacje". W ten sam sposób dane możesz zweryfikować za pośrednictwem aplikacji mobilnej mObywatel. 

Uwaga!

W CEPiK informacje o normach są aktualizowane nawet dla starszych samochodów. Jeśli więc nie masz jej w dowodzie rejestracyjnym, zajrzyj właśnie na www.historiapojazdu.gov.pl.

3. Homologacja pojazdu

Homologacja to najważniejsze źródło informacji o samochodzie, zwane również COC (Certyfikatem Zgodności).  Homologację otrzymuje się, kupując nowy samochód od dealera. Zawiera nie tylko informacje na temat normy EURO, ale także dane techniczne pojazdu.

Więcej przeczytasz tutaj: Homologacja samochodu – co to jest?

Przypomnijmy, jakie normy emisji spalin obowiązywały i obowiązują obecnie producentów samochodów.

Rok produkcjiSamochody osobowe
od 1992 do 1995EURO 1
od 1996 do 1999EURO 2
od 2000 do 2004EURO 3
od 2005 do 2009EURO 4
od 2010 do 2015EURO 5
od 2016EURO 6
źrodło: https://www.gov.pl/

Zasady wjazdu do Strefy Czystego Transportu i opłaty

Gminy mają dowolność również w zakresie organizowania kontroli stosowania się kierowców do przepisów związanych z SCT. Do wyboru mają m.in. specjalną nalepkę na szybę, ale również elektroniczny monitoring tablic rejestracyjnych. Odczytane przez kamery dane mają być porównywane z tymi, które znajdują się w CEPiK.

Ministerstwo Cyfryzacji zadeklarowało, że na te potrzeby udostępni takie informacje jak:

  • rodzaj paliwa,
  • norma EURO,
  • rok produkcji pojazdu.

Odgórnie wprowadzenie systemu nalepek mogłoby utrudniać organizację kontroli w niektórych gminach. Rodzajów naklejek musiałoby być kilka, dlatego to ośrodki same decydują, czy wprowadzają obowiązek emblematów na szybach.

Wzór nalepki uprawniającej do wjazdu do SCT został określony w Rozporządzeniu Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 31 marca 2022 r. w sprawie wzoru nalepki dla pojazdów uprawnionych do wjazdu do Strefy Czystego Transportu. Jednak w 2024 roku pojawił się nowy dokument regulujący tę kwestię. Na mocy Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska zmieniające rozporządzenie w sprawie wzoru nalepki dla pojazdów uprawnionych do wjazdu do strefy czystego transportu, które weszło w życie 12 września 2024, zmodyfikowano wzór naklejki.

Dla mieszkańców stolicy będzie ona wyglądać następująco:

źródło: www.gov.pl/web/klimat

Uwaga!

Po jej wydanie kierowca powinien zgłosić się do urzędu gminy. Za wydanie naklejki trzeba wnieść opłatę w wysokości 5 zł.

Gdzie i kiedy w Polsce powstaną Strefy Czystego Transportu?

To do władz poszczególnych miast należy póki co decyzja o wprowadzeniu na ich terenie Stref Czystego Transportu. Wyjątkiem jest sytuacja, w której to Inspektor Ochrony Środowiska uzna, że stężenie dwutlenku azotu (NO2) przekracza tam normę i może stanowić zagrożenie. 

Na wytyczenie SCT jako pierwsza zdecydowała się stolica. Warszawska strefa ruszy w czerwcu 2024 roku. Z kolei w Krakowie liczne zawirowania uniemożliwiły wprowadzenie ograniczeń zgodnie z planem. Niektóre z polskich miast zadeklarowały już plany związane z ograniczeniami na konkretne lata, a w w innych wciąż prowadzone są konsultacje społeczne.

Zobaczmy, jak wygląda a perspektywa w poszczególnych ośrodkach.

Strefa Czystego transportu w Krakowie

O ograniczeniach dla pojazdów spalinowych w centrum miasta od samego początku mówiło się w kontekście m.in. w Krakowa. Tamtejszy smog obrósł już niechlubną legendą, a na niską jakość powietrza zwraca się uwagę od lat - ze względu na niekorzystne ukształtowanie terenu i położenie miasta. Małopolskich planów na SCT nie udało jednak zrealizować zgodnie z założeniami. 

W uchwale rady miasta dotyczącej wprowadzenia SCT wskazano błędy formalne, które doprowadziły do jej unieważnienia przez Wojewódzki Sąd Administracyjny 11 stycznia 2024 roku. Jednym z zarzutów był brak precyzji w wytyczeniu granic strefy.

Jak informuje Zarząd Transportu Publicznego w Krakowie, prace nad nowym projektem uchwały trwają, a zakładane ograniczenia będą wprowadzane łagodnie, zgodnie z następującym harmonogramem.

Etap 1 (1 lipca 2024 - 30 czerwca 2026)

Pojazdy zarejestrowane po raz ostatni przed 1 marca 2023 r. będą podlegały ograniczeniom:

  • w przypadku pojazdów zasilanych benzyną (także z instalacją LPG) – minimum norma Euro 1/Euro I lub odpowiadające im daty produkcji,
  • w przypadku pojazdów z silnikami Diesla (także z instalacją LPG) – minimum norma Euro 2/Euro II lub odpowiadające im daty produkcji.

Pojazdy zarejestrowane po raz ostatni po 1 marca 2023 r. będą podlegały ograniczeniom:

  • w przypadku pojazdów zasilanych benzyną (także z instalacją LPG) – minimum norma Euro 3/ Euro III lub odpowiadające im daty produkcji,
  • w przypadku pojazdów z silnikami Diesla (także z instalacją LPG) – minimum norma Euro 5/Euro V lub odpowiadające im daty produkcji.

Etap 2 (1 lipca 2026)

Wszystkie pojazdy, niezależnie od daty ostatniej rejestracji, podlegać następującym wymogom:

  • w przypadku pojazdów zasilanych benzyną (także z instalacją LPG) – minimum norma Euro 3/Euro III lub odpowiadające im daty produkcji,
  • w przypadku pojazdów z silnikami Diesla (także z instalacją LPG) – minimum norma Euro 5/Euro V lub odpowiadające im daty produkcji.

Lista wyłączeń z zasad SCT w Krakowie będzie obszerna i obejmie pojazdy:

  • elektryczne,
  • napędzane wodorem,
  • napędzane gazem ziemnym (CNG lub LNG),
  • wyłączone na podstawie uchwały Rady Gminy,
  • motocykle,
  • historyczne,
  • specjalne, np. food-trucki, samochody kempingowe, karawany, auta techniczne,
  • zarejestrowane najpóźniej przed 1 marca 2023 r., których właścicielami są osoby, które najpóźniej w dniu 1 stycznia 2023 r. ukończyły co najmniej 70 lat, prowadzone w trakcie wjazdu i poruszania się w SCT wyłącznie przez tych właścicieli,
  • Policji, Inspekcji Transportu Drogowego, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa, Służby Więziennej, Krajowej Administracji Skarbowej, jednostek ochrony przeciwpożarowej, Morskiej Służby Poszukiwania i Ratownictwa oraz służb ratowniczych, Kancelarii Sejmu używane we flocie obsługującej Kancelarię Prezesa Rady Ministrów,
  • zarządów dróg i realizujące zadania na rzecz zarządców dróg,
  • Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, a także sił zbrojnych państw obcych, jeżeli umowa międzynarodowa, której Rzeczpospolita Polska jest stroną, tak stanowi,
  • urzędów morskich realizujących zadania w pasie technicznym i ochronnym wybrzeża oraz w portach i przystaniach morskich,
  • z odpowiednim oznaczeniem, którymi poruszają się osoby niepełnosprawne,
  • Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, inne niż wykorzystywane wyłącznie do przewozu osób,
  • przewożące specjalistyczne środki transportu sanitarnego, wykorzystywane przez zespoły ratownictwa medycznego oraz zespoły transportu sanitarnego,
  • autobusy zeroemisyjne;
  • autobusy szkolne.

Uwaga!

W Krakowie będzie obowiązywała specjalna nalepka SCT. Będzie ją można nabyć online lub stacjonarnie, w wyznaczonych punktach Urzędu Miasta Krakowa. Nalepki będą wysyłane na adres korespondencyjny wskazany we wniosku o wydanie.

Nalepka wydana przez inną polską gminę, w której ustanowiono Strefę Czystego Transportu, będzie uprawniać do wjazdu do SCT w Krakowie, jeśli pojazd nią oznaczony będzie spełniał wymagania przyjęte w Krakowie.

Strefa czystego transportu w Lublinie

Władze Lublina wciąż rozważają scenariusz wprowadzenia ograniczeń, jednak jak do tej pory nie padły konkretne deklaracje. Zapewniono jednak, że o obszarze projektowanej strefy i ewentualnych zasadach będzie się szeroko rozmawiać z mieszkańcami miasta.

Strefa czystego transportu w Rzeszowie

Emisję zanieczyszczeń powodowaną  przez samochody spalinowe postanowiono obniżyć również w Rzeszowie. Zapowiedziano, że SCT powstanie na terenie miasta do 2030 roku. 

Strefa czystego transportu we Wrocławiu

Wszystko wskazuje na to, że Wrocław będzie trzecim miastem, w którym kierowcy będą musieli się stosować do ograniczeń. Wrocławianie mogą się spodziewać wytyczenia SCT w 2025 roku, choć ostateczny kształt jest jeszcze konsultowany. Urząd Miasta udostępnił na swojej stronie mapą, na której przedstawiono aktualne plany.

źródło: Urząd Miasta Wrocławia

Władze wskazują, że wrocławska Strefa Czystego Transportu zajmie ok. 6% powierzchni miasta i obejmie głównie:

  • Stare Miasto, 
  • Nadodrze, 
  • Ołbin, 
  • Kleczków, 
  • Plac Grunwaldzki, 
  • Przedmieście Oławskie,
  • Przedmieście Świdnickie, 
  • część osiedla Szczepin. 

Uwaga!

We Wrocławiu zmiany także będą wprowadzane etapowo - od 2026 do 2030 roku.

Strefa czystego transportu w Gliwicach

W Gliwicach podjęto kwestię Strefy Czystego Transportu, jednak miasto póki co jedynie zadeklarowało chęć działania w tej kwestii - bez żadnych konkretnych ustaleń. Podobnie jak w Rzeszowie, prowadzone są badania ruchu samochodowego, aby uzyskać punkt odniesienia do decyzji w sprawie ograniczeń.

Strefy Czystego Transportu są w zalążku również w takich ośrodkach jak Toruń czy Gdańsk. Natomiast władze Katowic, które uchodzą za jedno z najbardziej zanieczyszczonych polskich miast, zrezygnowały z wprowadzenia ograniczeń. Podobnie jak Poznań - w przypadku stolicy Wielopolski zapisano co prawda propozycję działań na rzecz elektromobilności, jednak nie stanie się to na pewno w najbliższych latach.

Strefa Czystego Transportu w Warszawie - pierwsza w Polsce

Cele Ustawy o elektromobilności jak pierwsze wzięły na warsztat władze Warszawy. Stołeczny ratusz już oficjalnie przedstawia swój plan na wdrożenie SCT i stopniowo przyzwyczaja mieszkańców warszawy do nadchodzących ograniczeń.

O ostatecznym terenie strefy zdecydowano uchwałą z dnia 7 grudnia 2023 roku. Projekt zakłada, że reguły SCT dotyczyć będą całego Śródmieścia i fragmentów dzielnic centralnych. Granica strefy będzie przebiegać wzdłuż:

  • alei Prymasa Tysiąclecia – od alei Jerozolimskich do styku z linią kolejową nr 20 w rejonie ul. Czorsztyńskiej;
  • linii kolejowych nr 20, 501, 9 i 7;
  • ulicy Wiatracznej;
  • alei Stanów Zjednoczonych;
  • Mostu Łazienkowskiego;
  • alei Armii Ludowej;
  • ulicy Wawelskiej;
  • ulicy Kopińskiej od ul. Wawelskiej do ulicy ppłk. M. Sokołowskiego „Grzymały”;
  • ulicy ppłk. M. Sokołowskiego „Grzymały”;
  • alei Jerozolimskich od ul. ppłk. M. Sokołowskiego „Grzymały” do alei Prymasa Tysiąclecia.

Uwaga!

Pierwsze założenia warszawskiej SCT dotyczyły znacznie mniejszego obszaru. Ostatecznie zajmie 37 km kwadratowych miasta, co daje 7% powierzchni stolicy.

Limity norm emisji w Warszawie

Od 1 lipca 2024 roku pojazdy w Warszawie będą podlegać następującym wymogom:

  1. Pojazd z silnikiem benzynowym (w tym LPG) będzie musiał spełniać normę Euro 2 lub być wyprodukowany nie wcześniej niż w 1997 r. (tj. maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia – 27 lat);
  2. Pojazd z silnikiem Diesla (w tym LPG) będzie musiał spełniać normę przynajmniej Euro 4 lub być wyprodukowany nie wcześniej niż w 2005 r. (tj. maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia – 19 lat).

W ramach etapu 2 od 2026 roku pojazdy będą podlegać następującym regulacjom:

  1. Pojazd z silnikiem benzynowym (w tym LPG) będzie musiał spełniać normę Euro 3 lub być wyprodukowany nie wcześniej niż w 2000 r. (tj. maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia – 26 lat);
  2. Pojazd z silnikiem Diesla (w tym LPG) będzie musiał spełniać normę przynajmniej Euro 5 lub być wyprodukowany nie wcześniej niż w 2009 r. (tj. maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia – 17 lat).

Etap 3 rozpocznie się w 2028 roku i wówczas pojazdy będą podlegać coraz bardziej surowym wymaganiom:

  1. Pojazd z silnikiem benzynowym (w tym LPG) będzie musiał spełniać normę Euro 4 lub być wyprodukowany nie wcześniej niż w 2005 r. (tj. maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia –  23 lat);
  2. Pojazd z silnikiem Diesla (w tym LPG) będzie musiał spełniać normę przynajmniej Euro 6 lub być wyprodukowany nie wcześniej niż w 2014 r. (maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia – 14 lat).

Etap 4 zostanie wdrożony w 2030 roku. Oto, jakie wymogi będą wówczas obowiązywać:

  1. Pojazd z silnikiem benzynowym (w tym LPG) będzie musiał spełniać normę Euro 5 lub być wyprodukowany nie wcześniej niż w 2010 (maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia – 20 lat);
  2. Pojazd z silnikiem Diesla będzie musiał spełniać normę przynajmniej Euro 6dT lub być wyprodukowany nie wcześniej niż w 2019 (maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia – 11 lat).

Etap 5 to przyszłość zaplanowana na 2032 rok. Kierowcy będą musieli wówczas brać pod uwagę poniższe wytyczne:

  • Pojazd z silnikiem benzynowym (LPG) będzie musiał spełniać normę Euro 6 lub być wyprodukowany nie wcześniej niż w 2015 (maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia – 17 lat);
  • Pojazd z silnikiem Diesla będzie musiał spełniać normę przynajmniej Euro 6d lub być wyprodukowany nie wcześniej niż w 2021 (maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia – 11 lat).

Aby ułatwić rozeznanie, na oficjalnym portalu miejskim można znaleźć specjalnie przygotowane podsumowanie założeń. 

Uwaga!

Osoby rozliczające podatki na terenie Warszawy mogą liczyć na zwolnienie z ograniczeń w pierwszych dwóch etapach wprowadzania SCT, czyli do 2028 roku.

Poza tym obowiązywać będą:

  1. Wyłączenia ustawowe: służby (np. pogotowie, policja, straż pożarna, straż graniczna), pojazdy, którymi poruszają się osoby z niepełnosprawnością, inne pojazdy (np. autobus szkolny oznaczony odpowiednią tabliczką).
  2. Wyłączenia gminne: pojazdy zabytkowe i historyczne, pojazdy specjalne (np. pomoc drogowa, karawan pogrzebowy).
  3. Wyłączenia gminne okazjonalne: przypadki losowe, np. dojazd do szpitala, lekarza, miejsca zdawania matury (przepustka obejmuje nie więcej niż 4 dni rocznie).

Co grozi za złamanie zakazu wjazdu do Strefy Czystego Transportu?

Na razie o karach za niestosowanie się do regulacji SCT konkretnie odniosła się Warszawa. Przewidziany jest tam mieszany system kontroli na obszarze projektowanej strefy. Uwzględnia on więc:

  • patrole kontrolujące pojazdy w ruchu wewnątrz strefy i na jej wlotach,
  • istniejący system kamer (na wjeździe do strefy), który może być rozbudowany.

Jeśli wjedziesz do warszawskiej SCT bez uprawnienia, możesz zostać ukarany na podstawie  art. 96c Kodeksu wykroczeń, który brzmi: Kto nie przestrzega zakazu wjazdu do strefy czystego transportu podlega karze grzywny do 500 zł.

Ta sama zasada będzie jednak obowiązywała również w SC w pozostałych miastach, które ostatecznie ją wprowadzą.

Jak wyglądają Strefy Czystego Transportu za granicą? 

Powiedzieliśmy, że Polska nie jest pionierem w zakresie ograniczeń emisyjnych w centrach miast. Strefy Czystego Transportu już od ponad dekady funkcjonują w innych krajach Europy. Do tej pory powstało ich ok. 300.

Szacuje się natomiast, że do 2025 roku europejskich stref ograniczeń będzie nawet 500, a te, które już istnieją - zostaną rozszerzone o kolejne obszary. 

Wypowiedź eksperta

Na taki rozwój Stref Czystego Transportu miałyby odpowiadać nowe przepisy obowiązujące we Francji czy Hiszpanii. Tamtejsze władze muszą wprowadzić SCT, jeśli liczba mieszkańców miasta przekracza odpowiednio 150 tysięcy lub 50 tysięcy.
Stefania Stuglik, Specjalista ds. ubezpieczeń komunikacyjnychStefania Stuglik, Specjalista ds. ubezpieczeń komunikacyjnych

Koalicja organizacji Clean Cities Campaign przygotowała raport pod hasłem Trendy rozwoju stref nisko- i zeroemisyjnych w Europie. Wspomniane prognozy przedstawiono w następujący sposób.

Strefy Czystego Transportu a ubezpieczenie samochodu 

Póki co wytyczenie Stref Czystego Transportu w polskich miastach nie będzie wpływać na rynek ubezpieczeń komunikacyjnych. Duże znaczenie dla ceny OC ma jednak napęd i pojemność silnika pojazdu. Dane za 2023 rok pokazują, że właściciele pojazdów elektrycznych mogą liczyć na bardziej atrakcyjne oferty. 

Zapłacili średnio 425 zł za obowiązkową polisę, co daje:

  • 92 zł mniej niż właściciele aut z instalacją LPG, 
  • 109 zł mniej niż właściciele diesli,
  • 127 zł mniej niż właściciele hybryd,
  • 80 zł mniej niż właściciele aut benzynowych.

Porównaj ceny OC i AC

Warto wiedzieć

Jeśli więc przed Tobą zakup nowego pojazdu, weź pod uwagę zarówno ograniczenia związane z wdrażaniem w Polsce Stref Czystego Transportu, ale także koszty związane z utrzymaniem auta - w tym z ubezpieczeniem OC.

Na cenę polisy może także wpływać rok produkcji pojazdu. Zwykle auta z instalacją LPG i diesle, dysponują większą mocą i są starsze niż auta elektryczne. Czynników kształtujących cenę ubezpieczenia jest jednak znacznie więcej.

Zobacz więcej: Co wpływa na ceny OC i AC? Od czego zależy wysokość OC?

Aby szukać najbardziej optymalnych rozwiązań, najlepiej porównywać oferty - zakres i ceny. Najszybciej zrobisz to za pomocą kalkulatora OC i AC, nawet nie wychodząc z domu. Co więcej, porównasz ceny i przeprowadzisz transakcję o dowolnej porze.

FAQ - najczęściej zadawane pytania

  1. W jakich miastach powstaną Strefy Czystego Transportu?

    Pierwsza Strefa Czystego Transportu powstanie w czerwcu 2024 w Warszawie. W następnej kolejności w Krakowie i Wrocławiu. W miastach takich jak Rzeszów, Lublin czy Gliwice prowadzone są konsultacje społeczne i badania ruchu drogowego. Z kolei władze Poznania czy Katowic nie planują w najbliższym czasie wdrażania ograniczeń.

  2. Kto wyznacza granice strefy czystego transportu w danym mieście?

    Za ten obszar odpowiedzialne są władze danej gminy. To one decydują o wprowadzeniu SCT, jej granicach czy metodzie kontroli kierowców. Jeśli jednak Inspektor Ochrony Środowiska uzna, że poziom emisji spalin w danym mieście przekracza dopuszczalny limit, może narzucić takie rozwiązanie.

  3. Kto wydaje naklejki do Strefy Czystego Transportu?

    Nalepki uprawniające do wjazdu na teren SCT można zdobyć online lub stacjonarnie w urzędzie gminy lub miasta. 

  4. Co grozi za nieuprawniony wjazd do Strefy Czystego Transportu?

    Zgodnie z art. 96c Kodeksu wykroczeń za nieuprawniony wjazd do Strefy Czystego Transportu grozi mandat w wysokości 500 zł.