Co to jest norma EURO 6?

Europejskie normy emisji spalin mają już całkiem długą historię. Pierwsza norma EURO 1 została wprowadzona w 1992 roku. Dziś stoimy u progu już siódmej odsłony regulacji emisji spalin przez silniki benzynowe i diesle. Z normą EURO 7 będzie trzeba się liczyć już w 2026 roku. 

Obecnie najnowszą normą jest EURO 6, którą w 2015 roku obniżono m.in. limity tlenków azotu wydzielane przez silniki diesla. Idea, jaka przyświecała pomysłodawcom, nie koncentrowała się bynajmniej wokół zaostrzenia wymagań wobec producentów samochodów. Chodziło przede wszystkim o zmiany w zakresie sposobu wykonywania testów i badania emisji spalin. Właśnie dlatego norma EURO 6 była później kilkukrotnie modyfikowana. 

Jakich pojazdów dotyczy ta regulacja i jakie dokładnie są limity wyznaczone przez Unię Europejską w jej ramach? Zebraliśmy wszystkie informacje na temat normy EURO 6. 

Czym są normy emisji spalin EURO?

Normy emisji spalin to zbiór regulacji, którym musi sprostać każdy producent samochodów działający na terenie Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Dotyczą one samochodów z silnikiem diesla, benzynowym, ale także aut hybrydowych. Skąd pomysł na wprowadzenie restrykcyjnych wymogów emisji spalin?

Standardy te mają służyć redukcji emisji: 

• tlenków azotu, 
• tlenków węgla, 
• dwutlenków siarki, 
• cząstek stałych,
• innych szkodliwych substancji. 

Chciano w ten sposób ograniczyć ujemny wpływ samochodów z silnikami spalinowymi na środowisko. 

Kategorie norm emisji spalin EURO

Każda kolejna norma EURO wprowadzana począwszy od 1992 roku coraz mocniej zaostrzała wymogi dotyczące wydzielania szkodliwych substancji przez silniki samochodów. Choć początkowo zwykle do rozwiązania problemu takiego nadmiaru wystarczył katalizator, z czasem przed producentami zaczęto stawiać coraz większe wymagania.

Oto jak zmieniały się regulacje i jak należało postępować w obliczu nowych norm.

Jak spełniać europejskie normy emisji spalin?

Dopuszczalna wartość emisji tlenków azotu i innych zanieczyszczeń pochodzących z silników wymaga konkretnego podejście już na etapie projektowania pojazdu. Normy EURO mają wyjątkowo doniosłe znaczenie w kontekście emisji cząstek stałych, a więc pracy silników wysokoprężnych.

Porównaj ceny OC i AC

Systemy i elementy istotne przy produkcji aut z silnikiem diesla to m.in.:

• katalizator,
• filtr cząstek stałych DPF,
• zawór recyrkulacji spalin (ERG),
• klapy wirowe,
• układ SCR (chodzi o selektywną redukcję katalityczną) z płynem AdBlue,
• filtr GPF (działa na podobnie jak DPF jednak montowany jest w samochodach benzynowych oraz hybrydach).

Zobacz też: DPF – co to jest i za co odpowiada?

Odpowiednia konstrukcja to jednak nie wszystko. Dla właściwego poziomu emisji spalin znaczenie ma również proces spalania mieszanki paliwowo-powietrznej. Najlepszy zachodzi dzięki specjalnym wtryskom i czujnikom.

W samochodach z napędem hybrydowym czy tych, w których zastosowano system START-STOP  można w ogóle zmniejszyć poziom spalania. 

Kiedy wprowadzono normę EURO 6?

Norma emisji spalin EURO 6 została zatwierdzona  w Unii Europejskiej w 2014 roku. Tym samym w produkcji samochodów zaczęła obowiązywać w 2015 - wszystkie pojazdy, które zjechały z taśm produkcyjnych i zostały zarejestrowane po 16 września 2015 muszą spełniać jej wymagania. 

Co ciekawe, w kolejnych latach limity dla emisji szkodliwych substancji w ramach tej regulacji zmieniały się kilkukrotnie. Zmianom ulegały także sposoby pomiaru tego procesu. 

Rodzaje normy EURO 6

Zaostrzenie przepisów oraz udoskonalenie standardów w zakresie testowania emisji spalin - to najważniejsze założenia, jakie przyświecały twórcom aktualizacji normy EURO 6. 

Czemu jednak konkretnie służyły kolejne odsłony EURO 6? Sprawdźmy!

Norma EURO 6b

EURO 6b była bezpośrednim następstwem EURO 5, jednak niewiele różniła się od niej w zakresie wymogów dla silników benzynowych. Jak już wspomnieliśmy, największe zmienne dotyczyły diesli i pomiaru cząstek stałych.

Inne standardy emisji miały jednak służyć poprawie wyników testów zgodności oraz wyeliminowanie ewentualnych niezgodności od deklaracji producentów (homologacji).

Norma EURO 6c

Do oceny poziomu emisji spalin należało zastosować konkretne procedury testowe. Jedną z nich był tzw. Nowy Europejski Cykl Jazdy (ang. New European Driving Cycle) zaktualizowany po raz ostatni w 1997 roku. 

Zastąpiono go zupełnie nowym systemem - Worldwide Harmonized Light Vehicle Test Prodcedure (WLTP) - dzięki któremu badanie normy emisji spalin czy zużycia paliwa były o wiele bardziej precyzyjne. Z tą zmianą bezpośrednio wiąże się wprowadzenie normy emisji spalin EURO 6c. Ma ona jednak charakter wyłącznie symboliczny.

Norma EURO 6d temp

Już w kolejnym roku zastosowano kolejną aktualizację normy EURO 6, jednak tym razem nie tylko na papierze. Najbardziej skupiono się na silnikach diesla i wytwarzaniu przez nie: 

• tlenków azotu (NOx), 
• cząstek stałych (PM), 
• węglowodorów (HC),
• tlenku węgla (CO). 

EURO 6d temp spowodowała, że producenci samochodów musieli zastosować znacznie  bardziej zaawansowane systemy kontroli emisji podczas rzeczywistej jazdy (nie tylko w trakcie badań laboratoryjnych). Dzięki tym wymogom można było pobierać informacje o emisji spalin w różnych warunkach i w zależności od takich zmiennych jak:

• temperatura, 
• obciążenie, 
• prędkość,
• styl jazdy. 

 Zmiany sposobu wykonywania testów wymagały wprowadzenia takich rozwiązań jak m.in.:

• Selective Catalytic Reduction (SCR) – system redukcji emisji działający na bazie mocznika (zamiana  tlenków azotu na azot i parę wodną)
• Exhaust Gas Recirculation (EGR) – system recyrkulacji spalin prowadzący do obniżenia poziomu emisji tlenków azotu poprzez ponowne wprowadzenie do cylindrów spalin z wydechu,
• filtry cząstek stałych (DPF) – systemy eliminujące zanieczyszczenia w postaci cząstek stałych z gazów wydechowych.

Norma EURO 6d

Dotychczasowe rodzaje norm EURO kończą się właśnie na 6d. Regulacji, która została sfotmułowana 2020 roku i obowiązuje do dziś. Zgodnie z nią w samochodach w Unii Europejskiej norma emisji dwutlenku węgla nie może przekroczyć 95 g/km.

Nieco inaczej będą się kształtować limity dla małych samochodów osobowych do jazdy miejskiej a dużych i cięższych pojazdów.

Najważniejsza zmiana dotyczyła limitów przekroczenia normy w ruchu drogowym. Do tej pory był to współczynnik na poziomie 2,1. W ramach EURO 6d obniżono go do 1,43 względem testów laboratoryjnych producenta. Co  to oznacza w praktyce? Deklaracje homologacyjne należały wydawać z dużo większą dokładnością i odpowiedzialnością. 

Jak kształtują się dopuszczalne wartości emisji spalin EURO 6 w jej kolejnych odsłonach?

Jakich pojazdów dotyczy norma EURO 6?

Regulacje normy EURO 6 dotyczą:

• lekkich samochodów osobowych (kat. M),
• samochodów użytkowych (kat. N1 i N2).

Nie ma znaczenia, czy są to silniki benzynowe, czy wysokoprężne.

W przypadku motocykli oraz pojazdów dwukołowych i trójkołowych wciąż aktualną normą jest EURO 5. Natomiast w przypadku samochodów ciężarowych czy autobusów regulacje norm emisji spalin są zupełnie inne. Szkodliwe substancje mierzy się wówczas nie w g/km, ale g/kWh.

Jakie były skutki wprowadzenia normy EURO 6?

Norma emisji spalin EURO 6 wprowadziła sporo zamieszania na rynku motoryzacyjnym. Największe obawy mieli dealerzy samochodowi - niestety słuszne. Pojazdy niespełniające normy EURO 6d nie mogły zostać zarejestrowane na terenie Unii Europejskiej w 2021 roku pod groźbą wysokich kar pieniężnych.

W efekcie wielu sprzedawców na rynku pierwotnym zostało zmuszonych do rejestracji tych modeli "na siebie" Tym samym nie mogli już oferować ich jako nowych, a już samochody używane (bo zarejestrowane wcześniej na nich jako pierwszych właścicieli). Finalnie ceny samochodów niesprzedanych przed 2021 rokiem trzeba było w wielu przypadkach znacznie obniżyć.

Oczywiście wciąż dopuszczalna była sprzedaż samochodów na rynki inne niż europejski, gdzie normy emisji spalin nie były tak wyśrubowane.

Wymogi normy EURO 6 dla producentów samochodów

Normy emisji tlenku węgla i innych zanieczyszczeń samochodowych kształtują się nieco inaczej w zależności od rodzaju napędu. 

Dopuszczalna wartość emisji spalin dla samochodów benzynowych:

• CO: 1 g/km
• HC: 0,1 g/km
• NOx: 0,06 g/km
• VOC: 0,068 g/km
• PM: 0,0045 g/km (dla pojazdów z silnikami o bezpośrednim wtrysku paliwa)
• cząstki stałe: 6,0×10^11/km (6,0×10^12 przez pierwsze trzy lata obowiązywania normy EURO6)

Dopuszczalna wartość emisji spalin dla diesli:

• CO: 0,5 g/km
• NOx: 0,08 g/km
• HC+NOx: 0,17 g/km
• PM: 0,0045 g/km
• cząstki stałe: 6,0×10^11

Jak sprawdzić normę emisji spalin swojego samochodu?

O normach EURO mówi się coraz głośniej i częściej, choć przecież to "wynalazek" jeszcze z lat 90. ubiegłego wieku. Wszystko za sprawą nadchodzących Stref Czystego Transportu w największych polskich miastach. Regulacje te mają ograniczyć szkodliwy wpływ spalin na miejskie powietrze, a narzędziem ku temu mają być właśnie europejskie normy emisji zanieczyszczeń. 

Warto wiedzieć, gdzie znaleźć informację o normie EURO przypisanej do swojego pojazdu. To wręcz wiedza niezbędna do tego, aby uniknąć mandatu lub nietrafionego zakupu samochodu, którym finalnie nie będziesz mógł poruszać się po centrum miasta (jeśli nie spełni normy). 

Na szczęście da się to łatwo sprawdzić - i to na kilka sposobów.

1. W dowodzie rejestracyjnym pojazdu

W dowodzie rejestracyjnym każdego auta wyprodukowanego po 2018 roku znajdzie się adnotacja o normie spalin, do której zostało przystosowane. Oznaczenie znajdziesz w rubryce: "Adnotacje urzędowe".

2. W Centralnej Ewidencji Pojazdów

Rządowa strona www.historiapojazdu.gov.pl to bogate źródło informacji o pojeździe. Aby uzyskać informacje na temat swojego, musisz dysponować:

• numerem VIN,
• numerem rejestracyjnym, 
• datą pierwszej rejestracji auta.

W raporcie oznaczenie normy EURO znajdziesz w zakładce "Informacje".

Wypowiedź eksperta

W przeciwieństwie do dowodu rejestracyjnego dane w CEPiK są aktualizowane nawet dla starszych samochodów. Bez trudu odszukasz więc normę dla każdego pojazdu zarejestrowanego w Polsce - niezależnie od jego wieku.

Stefania Stuglik, Specjalista ds. ubezpieczeń komunikacyjnych

Normę EURO wyczytasz także w aplikacji mObywatel, podając numer VIN  i numer rejestracyjny samochodu.

3. W świadectwie homologacji

To najbardziej wiarygodne źródło informacji o pojeździe. Inaczej zwane jest COC (Certyfikatem Zgodności). Taki dokument otrzymasz przy zakupie nowego auta  z salonu. Poza normą emisji spalin zawiera również m.in. informacje o:

• danych technicznych auta,
• homologacji auta do jazdy na konkretnym rynku.

Więcej przeczytasz tutaj: Homologacja samochodu – co to jest?

4. W zagranicznym dowodzie rejestracyjnym

Jeśli sprowadzasz samochód z zagranicy, norma emisji spalin może znajdować się w dowodzie, jednak w różnych polach  - zależnie od kraju. Przykładowo we Francji jest to pole oznaczone jako V9. Z kolei Niemcy wpisują normę emisji spalin w polu 14.

Norma EURO 6 a Strefy Czystego Transportu w Polsce

Coraz więcej miast deklaruje chęć wprowadzenia w swoich centrach Stref Czystego Transportu. Już w czerwcu 2024 roku taki obszar powstanie w Warszawie. Chodzi nie tylko o dorównanie wymogom płynącym z Brukseli, ale także formę dbania o środowisko i powietrze, którym oddychamy. 

Ustawa zakłada, że samochodu spełniające normę EURO 6 będą mogły bez ograniczeń wjeżdżać do SCT do 2035 roku. W praktyce wiele zależy od tempa prac nad regulacjami w ramach EURO 7 i akceptacji ze strony państw członkowskich. 

Zobaczmy, jak norma EURO 6 jest traktowana w kontekście SCT na terenie stolicy. W Warszawie przewidziano aż pięć etapów wdrożenia ograniczeń. O Euro 6 mówi się począwszy od etapu trzeciego:

Etap 3 od 2028 roku

• Pojazd z silnikiem benzynowym (w tym LPG) będzie musiał spełniać normę Euro 4 lub być wyprodukowany nie wcześniej niż w 2005 r. (tj. maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia –  23 lat);

• Pojazd z silnikiem diesla (w tym LPG) będzie musiał spełniać normę przynajmniej Euro 6 lub być wyprodukowany nie wcześniej niż w 2014 r. (maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia – 14 lat).

Etap 4 od 2030 roku

• Pojazd z silnikiem benzynowym (w tym LPG) będzie musiał spełniać normę Euro 5 lub być wyprodukowany nie wcześniej niż w 2010 (maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia – 20 lat);
• Pojazd z silnikiem diesla będzie musiał spełniać normę przynajmniej Euro 6dT lub być wyprodukowany nie wcześniej niż w 2019 (maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia – 11 lat).

Etap 5 od 2032 roku

• Pojazd z silnikiem benzynowym (w tym LPG) będzie musiał spełniać normę Euro 6 lub być wyprodukowany nie wcześniej niż w 2015 (maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia – 17 lat);
• Pojazd z silnikiem diesla będzie musiał spełniać normę przynajmniej Euro 6d lub być wyprodukowany nie wcześniej niż w 2021 (maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia – 11 lat).

Kiedy EURO 7 zastąpi normę EURO 6?

Zgodnie z zapowiedziami Komisji Europejskiej norma EURO 7 miała zacząć obowiązywać w połowie 2025 roku. 13 marca 2024 roku proponowane przepisy zostały oficjalnie zatwierdzone przez Parlament UE. Przegłosowano m.in. przesunięcie wdrożenia zmian. Wejdą one w życie po 30 miesiącach od zaakceptowania przez PUE, ale również kraje członkowskie. 

Jakie jeszcze zmiany wiążą się z nachodząc EURO 7?

• zaostrzenie wymagań w zakresie czystości spalin, 
• wymóg bardziej rygorystycznych testów w trakcie jazdy,
• wprowadzenie pomiaru pylenia z hamulców oraz ogumienia i dostosowania do limitów,
• wymóg badań akumulatorów dla pojazdów elektrycznych (minimalny poziom odporności na zużycie).

Norma emisji spalin a ubezpieczenie samochodu

Ubezpieczyciele nie zwracają uwagi na emisję spalin pojazdu, ale dla wysokości składki znaczenie ma napęd samochodu. Proporcje w tym zakresie zmieniły się wraz z upowszechnieniem się samochodów elektrycznych. Obecnie to właściciele właśnie takich modeli płacą za obowiązkowe OC najmniej.

Porównaj ceny OC i AC

W 2023 roku średnia cena ubezpieczenia samochodu elektrycznego wyniosła 425 zł. To o ok. 100 zł mniej niż w przypadku diesla czy silnika benzynowego. 

Równie istotnym parametrem na rynku ubezpieczeń komunikacyjnych jest pojemność silnika. Mocne, nierzadko sportowe modele są pod tym względem kosztowne. W 2023 roku właściciele aut o pojemności silnika powyżej 5 litrów zapłacili średnio 674 zł.

Zmiennych kształtujących składkę za OC jest jednak znacznie więcej i dotyczą nie tylko samego auta, ale również jego właściciela.

Choć normy emisji spalin nie mają póki co znaczenia w kalkulacjach ubezpieczeniowych, być może przyszłość przyniesie zmiany również w tym zakresie.