Czym jest czterokołowiec lekki i kto może nim jeździć?

Aby stać się kierowcą, wcale nie trzeba czekać do ukończenia 18 lat – już 4 lata wcześniej można prowadzić czterokołowiec lekki. Jednak wsiadając na quada czy do mikrosamochodu, trzeba pamiętać m.in. o podstawowych zasadach jazdy. Wówczas przejażdżka czterokołowcem lekkim będzie przyjemna i bezpieczna. 

Pojazd już dla 14-latka – czym jest czterokołowiec lekki?

Czterokołowiec lekki to jeden z rodzajów pojazdów, którymi można poruszać się po polskich drogach. Zgodnie z definicją znajdującą się w art. 2 pkt 42c ustawy Prawo o ruchu drogowym czterokołowiec lekki wyróżnia się niewielką masą (do 350 kg) oraz konstrukcją ograniczającą prędkość jazdy do 45 km/h. Pojazdy spełniające te dwa warunki są zaliczane do czterokołowców lekkich.

Z uwagi na prostą konstrukcję czterokołowców lekkich również wymagania w stosunku do ich kierowców są niewielkie. Aby prowadzić czterokołowiec lekki, wystarczy mieć minimum 14 lat i prawo jazdy kategorii AM. 

Czy każdy quad to czterokołowiec lekki? 

Wiele osób stawia znak równości między czterokołowcem lekkim a quadem. To błędne założenie. Czy każdy quad to czterokołowiec lekki? Nie, ponieważ nie każdy quad spełnia wymagania, jakim podlega czterokołowiec lekki. Powód jest prosty – konstrukcja niektórych quadów pozwala na to, aby poruszały się one z prędkością większą niż 45 km/h, mimo że ich waga nie przekracza 350 kg. Jednocześnie, w tej kategorii nie spotkamy się z wyłączeniem samochodu osobowego - do czterokołowców lekkich zalicza się też niektóre mikrosamochody. 

W Polsce quady są bardziej popularne niż mikrosamochody. Inaczej jest we Włoszech i Francji, skąd pochodzą najpopularniejsi producenci takich pojazdów – np. Piaggio, Casalini, Aixam i Microcar. 

Przykładowe czterokołowce lekkie:

• Ligier Nova – mikrosamochód;
• Ligier JS50 Ultimate Sport – mikrosamochód;
• EGL Madix 50cc – quad;
• IML Ariel 4 – mini samochód elektryczny.

Warto obejrzeć: Czym są samochody typu microcar i jakie obowiązują zasady jazdy takimi pojazdami wyjaśniają w radiu RDN TV funkcjonariusze Komendy Miejskiej Policji w Tarnowie (temat mikrosamochodów jest poruszany od ok. 5 min.)

Czym czterokołowiec lekki różni się od czterokołowca?

W ustawie Prawo o ruchu drogowym mowa nie tylko o czterokołowcu lekkim, ale również o czterokołowcu. Czym czterokołowiec lekki różni się od czterokołowca? Różnice dotyczą nie tylko do kwestii konstrukcyjnych, ale również uprawnień niezbędnych do prowadzenia pojazdu:

• masa własna czterokołowca jest uzależniona od celu, w jakim się go wykorzystuje – nie może przekraczać 400 kg w przypadku przewozu osób i 550 kg w przypadku przewozu rzeczy; 
• konstrukcja czterokołowca nie musi ograniczać prędkości jazdy – inaczej niż w przypadku czterokołowca lekkiego;
• do prowadzenia czterokołowca potrzebne jest prawo jazdy kategorii B – oznacza to, że kierowca czterokołowca musi mieć ukończone 16 lat. 

Homologacja czterokołowca lekkiego – jakiego quada kupić?

Homologacja to proces, który musi przejść pojazd, aby zostać dopuszczony do ruchu. W ustawie Prawo o ruchu drogowym wskazane zostały dwie kategorie homologacyjne czterokołowców, czyli L6e – czterokołowce lekkie i L7e – czterokołowce. Jednocześnie w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 168/2013 z dnia 15 stycznia 2013 r. w sprawie homologacji i nadzoru rynku pojazdów dwu- i trzykołowych oraz czterokołowców zostały wymienione podkategorie homologacyjne. Jakie pojazdy posiadają europejską homologację drogową umożliwiającą dopuszczenie ich do ruchu?

Czterokołowiec lekki (kategoria L6e) – podkategorie

• L6e-B – lekki pojazd czterokołowy wyposażony w zamknięty przedział dla kierowcy i pasażerów (dostępny maksymalnie z trzech stron), o maksymalnej ciągłej mocy znamionowej lub netto ≤ 6000 W;
• L6e-A – lekki czterokołowiec drogowy, który jest niezgodny z kryteriami klasyfikacji pojazdu L6e-B oraz ma maksymalną ciągłą moc znamionową lub netto ≤ 4000 W. 

Czterokołowce L6e-B – dalsza podklasyfikacja

• L6e-BU – lekki pojazd czterokołowy przeznaczony wyłącznie do transportu towarów, wyposażony w otwartą lub zamkniętą praktycznie prostą i poziomą przestrzeń ładunkową, która spełnia określone kryteria (np. co do długości);
• L6e-BP – pojazd czterokołowy do przewozu pasażerów oraz pojazd L6e inny niż pojazdy spełniające szczególne kryterium klasyfikacji dla pojazdu L6e-BU. 

Po zakupie – jak przebiega rejestracja czterokołowca lekkiego? 

Wybór czterokołowców lekkich jest duży. Po zakupie wybranego pojazdu nie można jednak od razu zacząć go użytkować – trzeba jeszcze dokonać jego rejestracji. Jak przebiega rejestracja czterokołowca lekkiego? Można ją podzielić na trzy etapy – są to: złożenie wniosku, odbiór tymczasowego dowodu rejestracyjnego i następnie odbiór właściwego dowodu rejestracyjnego. 

Wniosek o rejestrację czterokołowca lekkiego zawsze jest taki sam, zmienić mogą się natomiast załączniki. Lista potrzebnych dokumentów jest uzależniona m.in. od kraju, w którym czterokołowiec lekki został zakupiony i tego, czy był on już zarejestrowany przez polski wydział komunikacji. 

Lista dokumentów (załączników) wymaganych do pierwszej rejestracji czterokołowca lekkiego: 

• dowód własności czterokołowca lekkiego, np. faktura zakupu;
• świadectwo zgodności WE albo świadectwo zgodności wraz z oświadczeniem zawierającym dane i informacje o pojeździe niezbędne do jego rejestracji i ewidencji;
• dowód odprawy celnej – gdy czterokołowiec lekki został sprowadzony z jednego z krajów spoza UE;
• potwierdzenie zapłaty akcyzy lub zaświadczenie potwierdzające zwolnienie z obowiązku zapłaty akcyzy – gdy czterokołowiec lekki został kupiony na terenie innego kraju UE;
• potwierdzenie wniesienia opłaty za rejestrację pojazdu.

Jakie ubezpieczenie pojazdu musi mieć czterokołowiec lekki?

Czterokołowiec lekki należy do pojazdów, które muszą być objęte ubezpieczeniem OC. Kiedy kupić OC? Kwestię tę regulują przepisy – polisę należy nabyć najpóźniej w dniu rejestracji pojazdu, nie później niż w momencie wprowadzenia czterokołowca lekkiego do ruchu. 

Chociaż OC czterokołowca lekkiego jest obowiązkowe, to oferta firm proponujących ubezpieczenia komunikacyjne nie ogranicza się tylko do tej polisy – właściciel czterokołowca lekkiego może kupić też inne produkty ubezpieczeniowe, np. NNW. 

Kwestii ubezpieczenia OC nie warto lekceważyć. Powód jest prosty – kierowca, który spowoduje kolizję lub wypadek prowadząc np. quada, musi zapłacić odszkodowanie. Jeżeli ma on OC, obowiązek ten przechodzi na ubezpieczyciela. W przeciwnym razie odszkodowanie wypłaca UFG i następnie dochodzi zwrotu świadczenia od sprawcy. Przy okazji UFG nałoży na właściciela czterokołowca lekkiego karę. Brak OC może zatem kosztować nawet setki tysięcy złotych

Stefania Stuglik, ekspert ds. ubezpieczeń komunikacyjnych w rankomat.pl.

Czterokołowiec lekki bez prawa jazdy – czy to możliwe? 

Na stronie internetowej Policji można przeczytać: „panuje mylne przeświadczenie, że do prowadzenia małych aut nie potrzeba uprawnień”. Aby prowadzić małego quada, jak i mały pojazd samochodowy (mikrosamochody), należy posiadać prawo jazdy. Wymagania są jednak minimalne – czterokołowiec lekki można prowadzić, mając prawo jazdy kategorii AM. 

Część potencjalnych kierowców czterokołowców lekkich ma kartę motorowerową. Czy karta motorowerowa uprawnia do kierowania np. małym quadem? Nie. Jednak kartę motorowerową można wymienić na prawo jazdy kategorii AM, a wówczas nie ma przeszkód, aby zasiąść za kierownicą czterokołowca lekkiego. 

Zamiana karty motorowerowej na prawo jazdy AM

• Zamiany może dokonać każdy – nie ma znaczenia, czy karta motorowerowa jest ważna;
• Zamiana wiąże się z formalnościami – należy złożyć wniosek oraz dołączyć m.in. aktualne zdjęcia i orzeczenie lekarskie;
• Dokumenty należy przesłać przez platformę ePUAP – konieczne jest posiadanie np. profilu zaufanego eGO;
• Wydanie prawa jazdy jest odpłatne – należy zapłacić 100 zł i dołączyć potwierdzenie do wniosku;
• Urzędy wydają prawo jazdy w ciągu 9 dni roboczych – w wyjątkowych sytuacjach okres ten może się jednak przedłużyć aż do 2 miesięcy. 

Jakie są zasady jazdy czterokołowcem lekkim?

Zarejestrowanie i ubezpieczenie czterokołowca lekkiego to nie wszystko – trzeba jeszcze pamiętać o zasadach korzystania z takiego pojazdu. Gdzie można używać czterokołowca lekkiego, aby nie narazić się na mandat? Odpowiedź znajduje się w ustawie Prawo o ruchu drogowym. 

5 zasad jazdy czterokołowcem lekkim, o których warto pamiętać

1. Czterokołowce mają zakaz wjazdu na autostradę. Podstawa prawna: art. 2 pkt 3 ustawy Prawo o ruchu drogowym. 
2. Czterokołowce nie mogą poruszać się po drogach ekspresowych. Podstawa prawna: art. 2 pkt 4 ustawy Prawo o ruchu drogowym. 
3. Prędkość dopuszczalna czterokołowca, którym przewożone jest dziecko w wieku do 7 lat, wynosi 40 km/h (w strefie zamieszkania 20 km/h). Podstawa prawna: art. 20 ust. 6 ustawy Prawo o ruchu drogowym. 
4. Podczas korzystania z czterokołowca zarówno kierujący, jak i pasażer mają obowiązek używać kasków ochronnych. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy czterokołowiec jest fabrycznie wyposażony w nadwozie zamknięte i pasy bezpieczeństwa. Podstawa prawna: art. 40 ust. 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym. 
5. W lesie czterokołowcem można poruszać się jedynie po drogach publicznych. Ruch drogami leśnymi jest dozwolony, gdy są one odpowiednio oznakowane. Podstawa prawna: art. 29 ust. 1 ustawy o lasach.