Prawie 9% pracowników w Polsce na home office - co z ich ubezpieczeniem?

Z jednej strony oszczędność czasu, komfort pracy w domowym zaciszu czy minimalizacja poziomu stresu. Z drugiej ryzyko wyobcowania, ograniczenie możliwości rozwoju zawodowego i nie do końca jasna sytuacja prawna. W ostatnich miesiącach praca zdalna w naszym kraju zyskała na popularności i ze zjawiska raczej marginalnego stała się istotnym elementem rynku pracy, co niesie ze sobą zarówno wymierne korzyści, jak i pewne zagrożenia.

Czym jest praca zdalna?

Praca zdalna/telepraca/e-praca polega na wykonywaniu swoich obowiązków zawodowych poza siedzibą firmy, najczęściej w domu, przy wykorzystaniu różnorakich narzędzi informatycznych i elektronicznych. Może mieć charakter hybrydowy (część obowiązków wykonywanych w biurze, część w domu), okresowy (np. tylko na czas pandemii) lub stały – w przypadku osób zarobkujących tylko w taki sposób. 

Pracujący poza biurem mogą być zatrudnieni w firmach zewnętrznych, prowadzić własną działalność gospodarczą lub łączyć jedno z drugim. Większość z nich działa w trybie home office, ale jest też grupa osób korzystająca z coworkingu, czyli wynajmują przestrzeń biurową w specjalnie do tego przystosowanych pomieszczeniach dzieląc je z innymi pracownikami zdalnymi i freelancerami. 

Ilu pracowników w Polsce przeniosło się na pracę zdalną?

W 2012 roku z domu pracowało 4,6% spośród zatrudnionych Polaków. W kolejnych latach ten odsetek na przemian wzrastał i malał, ale wahania były minimalne, od 4% w 2013 do 5,6% w 2016 roku. W roku 2020, a więc zdominowanym przez pandemię, z home office korzystało już 8,9% spośród zatrudnionych w naszym kraju, wynika z badań Eurostatu.

W tej kategorii przoduje Finlandia, gdzie co czwarty zatrudniony mieszkaniec pracuje zdalnie, (łącznie to 25,1%). Podobny odsetek jest w Irlandii (21,5% zatrudnionych pracuje z domu). Równie wysoki współczynnik home office mają Austria (18,1%) i Holandia (17,8%) – jak wynika z raportu Eurostatu za 2020 r.

Polska pod tym względem znajduje się w środku stawki z wynikiem 8,9%. To mniej niż średnia unijna (12,3%). W regionie, czyli w Europie Środkowo-Wschodniej, ustępujemy pod względem skali pracy zdalnej jedynie Estonii (12,6%), a zaraz za nami znajduje się Słowenia (7,4%) – donosi Eurostat.

Większość Polaków gotowa na pracę zdalną

Większość (55%) zatrudnionych Polaków jest zdania, że ich zawód można wykonywać w trybie zdalnym i jeśli zajdzie taka potrzeba, mogą przejść na home office - wynika z Finansowego Barometru ING opublikowanego w maju 2020 roku.  

Mieszkańcy Europy zadeklarowali taką możliwość tylko w 50%, a liderzy tej klasyfikacji, Turcy, w 61%. Oznacza to, że znajdujemy się w światowej czołówce pod względem potencjalnej skali telepracy. Nie zapominajmy jednak, że deklaracje naszych rodaków i faktyczne możliwości krajowego rynku mogą być rozbieżne.

Źródło: ing.pl.

Jakie są przyczyny popularności home office?

W ostatnich kilkunastu miesiącach większość osób, które zdecydowały się przejść na tryb home office, zrobiła to z konieczności albo w trosce o bezpieczeństwo swoje i swoich bliskich. 

Abstrahując od pandemii, praca zdalna jest kusząca dla osób lubiących podróżować, czyli tzw. cyfrowych nomadów, a także ludzi ceniących sobie komfort domowej przestrzeni i potrafiących dobrze zarządzać czasem. 

Pracodawcom tryb home office daje możliwość korzystania ze specjalistów z całego świata. Z pewnością, popularyzacja pracy zdalnej jest też silnie związana z czynnikami ekonomicznymi, bo zarówno pracownik, jak i pracodawca może na niej zaoszczędzić. Do tego dochodzi również rozwój technologii, która wyposażyła nas w narzędzia sprawiające, że pracownik zdalny, przy spełnieniu pewnych warunków, może być tak samo efektywny jak pracownik biurowy. 

Opracowanie własne.

Komu opłaca się home office?

Pracownik wykonujący swoje zadania w domu odciąża budżet firmy, ponieważ ta nie musi organizować mu miejsca pracy, a także ponosić stałych kosztów związanych z jego aktywnością, np. opłacać zużywanego przez niego prądu, wody, ogrzewania, itd. Rzadziej też wysyła się ich na szkolenia. Pracodawcy potrafią minimalizować koszty ich zatrudnienia nie oferując umowy zlecenie czy, co gorsza, umowy o dzieło, zamiast standardowej umowy o pracę.

Z drugiej strony pracownik zdalny może zaoszczędzić na dojazdach do pracy. W praktyce jego koszty minimalizują się również ze względu na to, że w domu może sobie samodzielnie przygotować posiłki, zamiast spożywać je „na mieście” czy zamawiać do biura. Praca zdalna to również oszczędność czasu, a ten można spożytkować na uzyskanie dodatkowych przychodów. Ponadto, może ona stanowić istotny argument w negocjacjach płacowych z pracodawcą – skoro ten oszczędza konkretne pieniądze zatrudniając telepracownika, to częścią zaoszczędzonych środków może się z nim „podzielić”.

Opracowanie własne.

Czy pracownik home office może liczyć na dopłaty za prąd i Internet?

Praca zdalna praktycznie zawsze wiąże się ze wzrostem kosztów pracownika, który przebywając przez 8 godzin dłużej w domu zużywa więcej prądu czy wody, a podczas wykonywania obowiązków korzysta z prywatnego Internetu, oprogramowania czy urządzeń elektronicznych. W praktyce kwestia wyrównania tych kosztów jest problematyczna, szczególnie jeśli mówimy o zatrudnieniu innym, niż umowa o pracę. Dobrą praktyką jest wypłacenie przez pracodawcę ekwiwalentu, ale często do tego nie dochodzi. Problematyczne są również wyliczenie kosztów telepracy oraz interpretacja przepisów prawnych, które w dobie pandemii uchwalane były w trybie przyspieszonym.

Jeśli dopiero rozpoczynamy pracę w danej firmie i ma ona charakter zdalny lub częściowo zdalny, to powinniśmy z góry ustalić kwestie rekompensaty i szczegółowo opisać to w umowie. Gorzej jest, jeśli np. ze względu na pandemię, pracodawca przymusowo wysyła nas do home office, wówczas nasze możliwości negocjacyjne maleją. Zawsze jednak warto upomnieć się pieniądze, które się nam należą, a które przecież zaoszczędza w tym czasie pracodawca ograniczając wydatki na utrzymanie biura. 

Jakie zagrożenia na home office?

Tryb pracy zdalnej niesie ze sobą pewne zagrożenia, m. in. natury psychologicznej i społecznej. Ciągłe przesiadywanie w domu może spowodować wyobcowanie, spadek efektywności czy zlanie się życia zawodowego z prywatnym skutkujące konfliktami rodzinnymi. 

Brak bezpośredniego kontaktu ze współpracownikami utrudnia rozwój zawodowy, a pracodawcy rzadziej wysyłają telepracowników na szkolenia. Nie każdy sprawdzi się w trybie pracy zdalnej, która wymaga większej samodzielności, samodyscypliny, umiejętności zarządzania własnym czasem i radzenia sobie z samotnością. 

Niestety, w Polsce pracownicy zdalni, nawet jeśli zarobkują w oparciu o umowę o pracę, nie są należycie chronieni przez prawo, co może przynieść opłakane skutki. Warto więc pomyśleć o tym, jak dodatkowo zabezpieczyć się przed wypadkami i szkodami materialnymi.

Co z ubezpieczeniem na home office?

Kiedy spędzamy w domu nie tylko czas wolny, ale również pracujemy z niego, w naturalny sposób zwiększa się ryzyko powstania szkód na mieniu. Do tego dochodzą jeszcze potencjalne uszczerbki na zdrowiu, które niekoniecznie muszą zostać uznane za wypadki przy pracy, co może się wiązać z brakiem odszkodowania. 

Wtedy przyda się polisa na życie lub rozbudowana polisa mieszkaniowa. W tej ostatniej możemy mieć również pakiet NNW dla lokatora, czyli pomoc finansowa w przypadku uszczerbku na zdrowiu (złamanie ręki, zwichnięcie nogi).  

Podstawowe ubezpieczenie chroni mury i ewentualnie elementy stałe przed kilkoma bądź kilkunastoma zdarzeniami losowymi. Jeśli prowadzimy home office, to taka polisa może nam nie wystarczyć. Można ją uzupełnić dokupując następujące dodatki:

1. Ruchomości domowe – czyli m. in. komputery, smartfony, drukarki, monitory, tablety i inny sprzęt, z którego korzystamy w pracy. Jeśli używamy własnych narzędzi pracy, to w przypadku szkody pracodawca może odmówić nam rekompensaty finansowej.
2. Mienie służbowe – niektóre towarzystwa umożliwiają włączenie w ochronę sprzętu firmowego, którego użyczył nam pracodawca, ale taki dodatek jest jednak rzadkością.
3. Przepięcie – ryzyko kluczowe z perspektywy wszystkich urządzeń zasilanych prądem.
4. Zalanie – zdarzenie, za które ubezpieczyciele najczęściej wypłacają odszkodowanie.
5. Kradzież z włamaniem – przechowywanie w domu drogiego sprzętu firmowego jest dodatkową pokusą dla złodziei.
6. Home assistance – z tego pakietu kluczowe mogą okazać się darmowe naprawy sprzętu PC. Kiedy awarii ulegnie np. nasz komputer, to towarzystwo powinno niezwłocznie zorganizować nam interwencję specjalisty i to u nas w domu. Assistance może zawierać również nieograniczony dostęp do infolinii informatycznej.
7. OC w życiu prywatnym – im więcej przebywamy w domu, tym większe jest ryzyko, że np. zalejemy sąsiadów. Właśnie przed szkodami na mieniu osób trzecich ochroni nas takie OC.
8. Ubezpieczenie Następstw Nieszczęśliwych Wypadków (NNW) – pracownik biurowy jest chroniony przez cały czas, który spędza w pracy, a także podczas dojazdów do niej. Jak wspomnieliśmy, wypadek podczas funkcjonowania w trybie home office może nie zostać sklasyfikowany jako wypadek w pracy, więc warto się na taką okoliczność dodatkowo zabezpieczyć.

Polisy mieszkaniowe należą do najtańszych produktów ubezpieczeniowych, a ich ceny zaczynają się od mniej niż 100 zł za rok ochrony. Na wysokość składki wpływa szereg różnych czynników, ale kluczowa jest wartość nieruchomości i zakres ochrony. Za solidną ochronę domu lub mieszkania o przeciętnej wartości zapłacimy 200-300 zł. Takie pieniądze, przy szkodzie dużej lub całkowitej, mogą pozwolić nam uzyskać odszkodowanie na poziomie kilkuset tysięcy 

– wyjaśnia Michał Ratajczak, ekspert Rankomat.