Fotowoltaika

Zjawisko fotowoltaiczne zostało odkryte już w 1839 roku przez francuskiego fizyka Edmonda Becquerela. Musiało jednak minąć sporo czasu, żeby fotowoltaika się spopularyzowała i zaczęła odgrywać istotną rolę na rynku zielonej energii. W Europie pierwsza gruntowa instalacja tego typu powstała w 1982 roku, a w Polsce w 2011 roku. Od 2015 roku, kiedy to zostały wdrożone pierwsze rozwiązania prawne wspierające niewielkie prywatne instalacje, możemy mówić o rozkwicie fotowoltaiki nad Wisłą. 

Co to jest fotowoltaika?  

Fotowoltaika (PV) jest dziedziną nauki oraz techniki, która zajmuje się przetwarzaniem światła generowanego przez słońce na energię elektryczną. Chodzi tutaj o wytwarzanie prądu elektrycznego z promieniowania słonecznego, do czego wykorzystuje się zjawisko fotowoltaiczne. 

Rozwój fotowoltaiki ma dwa podstawowe motory napędowe. Jednym z nich jest ekologia, ponieważ instalacje fotowoltaiczne produkują zieloną energię, a drugim źródło pozyskiwania tej energii – na całym świecie mamy dostęp do energii słonecznej, a więc wszędzie możemy przetwarzać ją na prąd. 

Zanim zamontujesz fotowoltaikę – o czym pamiętać? 

Fotowoltaika jest kosztowną i długofalową inwestycją. Dlatego też, przygotowując się do zakupu i montażu instalacji fotowoltaicznej, należy sprawdzić następujące kwestie: 

• ile energii potrzebujesz; 

• czy konkretnie w twoim przypadku fotowoltaika jest optymalnym źródłem zielonej energii; 

• czy ogniwa fotowoltaiczne lepiej sprawdzą się na dachu, czy na posesji; 

• ile ogniw potrzebujesz i ile zmieści się w obrębie twojej nieruchomości; 

• jakie komponenty wybrać; 

• jakie są aktualnie źródła dofinansowania i które z nich będzie dla ciebie najlepsze; 

• która firma, spośród działających w twojej okolicy, ma najlepszą ofertę; 

• jaką firmę wybrać do montażu instalacji; 

• jeśli chcesz samodzielnie przeprowadzić montaż, z jakimi konsekwencjami może się to wiązać i z jaką oszczędnością; 

• jaką gwarancję dają firmy na panele fotowoltaiczne, osiągi mocy oraz montaż. 

Decydując się na zakup fotowoltaiki, powinieneś też zapoznać się z zasadami działania instalacji. Wiedza na temat różnic pomiędzy poszczególnymi komponentami czy potencjalnych ryzyk wiążących się z taką inwestycją, może okazać się bezcenna.  

Fotowoltaika posiada gwarancję producenta, ale całą instalację możesz również ubezpieczyć, włączając wszystkie jej elementy do ochrony całej nieruchomości, a więc murów, konstrukcji przytwierdzonych na stałe i wyposażenia. 

Zasady działania domowej instalacji fotowoltaicznej 

Celem działania instalacji fotowoltaicznej jest uzyskanie energii elektrycznej ze słońca. Cały proces przebiega w podobny sposób: 

1. Ogniwa fotowoltaiczne są ze sobą połączone i tworzą moduły. 

2. Moduły są zamontowane na dachu lub na posesji. 

1. Ogniwa fotowoltaiczne przekształcają energię słoneczną, a ta dociera do paneli w postaci prądu stałego, co nazywamy efektem fotowoltaicznym. 

1. Grupa modułów zasila inwerter (falownik), gdzie prąd stały przemienia się w prąd zmienny. 

1. Inwerter jest „sercem” instalacji fotowoltaicznej, kontroluje jej działanie. 

1. Licznik dwukierunkowy mierzy przepływ prądu, czyli zlicza energię elektryczną tworzoną przez instalację oraz pobraną z sieci. 

1. Energia wyprodukowana przez instalację fotowoltaiczną jest wykorzystywana na użytek własny gospodarstwa domowego, firmy lub gospodarstwa rolnego. 

1. Dzięki połączeniu instalacji fotowoltaicznej z siecią elektryczną operatora możliwy jest transfer energii poza instalację, czyli jej sprzedaż.  

Fotowoltaika – szacunkowy koszt 

Koszt instalacji fotowoltaicznej zależy od kilku czynników, ale kluczowym jest moc zestawu PV.  

Inne ważne elementy decydujące o cenie fotowoltaiki:  

• lokalizacja inwestycji – zróżnicowanie kosztów montażu w poszczególnych regionach kraju; 

• dostępność surowców i koszty ich transportu; 

• rodzaj komponentów; 

• specyfika miejsca instalacji, np. rodzaj pokrycia dachu, kąt jego nachylenia; 

• wielkość paneli fotowoltaicznych; 

• długość gwarancji, jaką daje producent i firma zajmująca się montażem; 

• dostępność i wysokość możliwych dofinansowań. 

Najdroższym elementem instalacji fotowoltaicznej są moduły, które stanowią około 45% łącznej ceny inwestycji. Falownik to z kolei około 20% łącznych kosztów, elementy konstrukcji 15%, a montaż 12%. Do tego trzeba jeszcze doliczyć 8% VAT.  

Oczywiście, nie zawsze są do sztywne proporcje, ale liczby dające ogólny obraz rozkładu kosztów na poszczególne elementy inwestycji w fotowoltaikę.  

Montaż teoretycznie można wykonać na własną rękę, co zmniejszy ogólny wydatek, ale niesie ze sobą ryzyko utraty gwarancji producenta, podobnie jak przy montażu płyty grzewczej czy piekarnika bez stosownych uprawnień. 

Pamiętaj, że każdą instalację fotowoltaiczną wycenia się indywidualnie, ale można wskazać pewne przedziały cenowe, w których mieszczą się instalacje o danej mocy: 

• fotowoltaika 3 kW – od 11 000 do 27 000 zł; 

• fotowoltaika 4 kW – od 15 000 do 29 000 zł; 

• fotowoltaika 6 kW – od 20 000 do 40 000 zł; 

• fotowoltaika 10 kW – od 35 000 do 63 000 zł. 

Etapy montażu instalacji fotowoltaicznej 

Ogólny schemat montażu instalacji fotowoltaicznej jest mniej więcej ten sam, a w uproszczeniu przebiega on w następujący sposób: 

• przygotowanie konstrukcji wsporczej; 

• rozłożenie kabli; 

• montaż falownika; 

• montaż paneli fotowoltaicznych (na dachu lub na gruncie); 

• podłączenie instalacji fotowoltaicznej do sieci elektromagnetycznej; 

• uruchomienie i testowanie instalacji. 

Montaż fotowoltaiki możesz zrealizować samodzielnie, bo pozwala na to polskie prawo. Może to jednak skutkować pewnymi problemami, np. operator może odmówić podpisania z tobą umowy, motywując ten fakt brakiem fachowego zamontowania instalacji.  

Na dachu albo w ogrodzie. Jakie są rodzaje fotowoltaiki w nieruchomości? 

Instalacje fotowoltaiczne można podzielić na te, które montuje się w gruncie i te umiejscowione na dachu - budynku mieszkalnego, czy gospodarczego.  

Większość paneli fotowoltaicznych montuje się na dachach. Wynika to z ograniczonej przestrzeni wokół posesji, ale też z pobudek estetycznych. O wyborze lokalizacji fotowoltaiki często decyduje jednak pragmatyka, czyli nasłonecznienie, które przy gruncie może być mniej korzystne.  

Panele dają się zamontować zarówno na płaskim dachu, na dachówce i na blachodachówce, chociaż w przypadku blachodachówki wymaga on większego nakładu pracy. 

Montując panele fotowoltaiczne na gruncie, trzeba zadbać o odpowiednie przygotowanie podłoża. Najlepiej zrobić to na betonowym fundamencie, jednak często sprawdzają się też słupki wkopane w ziemię. W tym przypadku konieczne jest również pociągnięcie przewodów, żeby połączyć zewnętrzną część instalacji z tą, która znajduje się wewnątrz domu.  

Co ważne, kable powinny być dobrze zabezpieczone i znajdować się na głębokości 50-100 cm.