Jakie obowiązki ma właściciel ubezpieczonej nieruchomości?

Każda polisa zawiera Ogólne Warunki Ubezpieczenia (OWU), gdzie wypunktowane są wszystkie obowiązki ubezpieczonego. Lektura tego dokumentu nie jest łatwa, więc postanowiliśmy wyjaśnić, na co zwrócić szczególną uwagę, żeby uzyskać gwarancję, że po szkodzie towarzystwo wypłaci nam pełne odszkodowanie.

Ubezpieczenie nieruchomości – co to jest i z czym się wiąże? 

Jeśli kupujemy lub budujemy nieruchomość, warto zabezpieczyć finansowo taką inwestycję. W razie szkody całkowitej jesteśmy narażeni na utratę dorobku całego życia.

Ubezpieczyć możemy zarówno dom, jak i mieszkanie, a także budynek w budowie czy domek letniskowy, budynek gospodarczy, a nawet nagrobek. Z polisy chronimy wymienione nieruchomości na wypadek zdarzeń losowych typu pożar, zalanie czy skutki wybuchu. Dodatkowa ochrona dotyczy wyposażenia, np. od kradzieży z włamaniem, od rabunku czy od powodzi.

Po uznaniu szkody, towarzystwo wypłaca świadczenie zgodne z sumą ubezpieczenia. Aby być pewnym przyznania odszkodowania, należy dopilnować obowiązków, jakie spoczywają na właścicielu ubezpieczonej nieruchomości.

Jakie obowiązki ma właściciel ubezpieczonej nieruchomości?

Każda polisa zawiera nieco inne zapisy, również odnośnie obowiązków ubezpieczonego. Można jednak znaleźć wiele cech wspólnych, czyli uniwersalnych wymogów stosowanych przez wszystkie towarzystwa. Pogrupowaliśmy je w kilka kategorii:

1. Zachowanie środków ostrożności – chodzi o proste i intuicyjne działania, które zwiększają bezpieczeństwo mienia, np. zamykanie drzwi i okien, żeby ochronić się przed złodziejami czy pilnowanie kluczy od nieruchomości i nie przekazywanie ich osobom, do których nie mamy pełnego zaufania.

2. Właściwa eksploatacja mienia – prawidłowe podłączanie wszystkich urządzeń, właściwe użytkowanie i konserwowanie sprzętu, itd..

3. Działanie zgodnie z prawem – w odniesieniu do nieruchomości chodzi głównie o prawo budowlane oraz obowiązkowe przeglądy, do czego wrócimy jeszcze w dalszej części artykułu.

4. Ograniczenie strat – przy zachowaniu wszystkich zasad bezpieczeństwo powinniśmy zadbać, żeby np. przy zalaniu szybko zakręcić odpowiedni zawór i zatrzymać wyciekającą wodę.

Jakie są obowiązkowe przeglądy i kontrole nieruchomości?

Dom i mieszkanie wyposażone są w różne instalacje, które co jakiś czas trzeba sprawdzać pod kątem zużycia czy szczelności. Więcej obowiązkowych przeglądów i kontroli dotyczy właścicieli domów. W mieszkaniu zajmuje się tym administracja, która przysyła na miejsce kominiarza czy innego specjalistę. Właściciele domów energooszczędnych posiadających pompy ciepła i instalację fotowoltaiczną w miejsce komina, więc mogą wyeliminować obowiązek jego czyszczenia.

Obowiązkowe przeglądy i kontrole to nie tylko kwestia wymogów towarzystw ubezpieczeniowych, ale także polskiego prawa. Podstawą jest tu prawo budowlane, a dokładnie artykuły 61 i 62, gdzie znajdziemy szczegółowy wykaz i częstotliwość czynności kontrolnych.

Tabela 1. Na podstawie tuz.pl i PZU Mój dom jak z obrazka.

Inne obowiązki właściciela nieruchomości

Dbanie o stan nieruchomości dotyczy nie tylko samego budynku, ale też posesji. Wszystko po to, aby uniknąć odpowiedzialności za wypadki osób trzecich. Dlatego właściciel domu powinien pamiętać o:

• regularnym uprzątaniu posesji i terenu graniczącego z posesją z błota, liści oraz śniegu z chodników;
• dbaniu o stan elewacji i zgłaszaniu nieprawidłowości odpowiednim służbom, np. straży pożarnej;
• usuwaniu zalegającego śniegu czy sopli z dachu.

Nie możemy również zapominać o przeglądach technicznych po większych awariach i zniszczeniach. Jeśli w dom uderzy piorun, dojdzie do podtopienia czy wybuchu, to w trosce o bezpieczeństwo nasze i naszych bliskich powinniśmy zlecić odpowiednie kontrole, bez względu na to, czy wymaga tego prawo i warunki umowy ubezpieczeniowej.

Jakie dokumenty w ubezpieczonej nieruchomości?

Obowiązkowe jest również pozyskiwanie i przechowywanie określonej dokumentacji, dzięki której będziemy w stanie potwierdzić odbyte przeglądy czy uwiarygodnić wartość zniszczonego czy skradzionego mienia.

Chodzi głównie o:

• pozwolenie na budowę oraz protokoły odbiorów (częściowych i końcowego);
• inne protokoły budowlane wraz z aneksami;
• zaświadczenia posiadania aktualnych przeglądów;
• faktury, rachunki i paragony poświadczające wartość posiadanego mienia;
• lista ubezpieczonego mienia z cennikiem – z reguły taki spis potrzebny jest dopiero po szkodzie, ale lepiej jest sporządzić ją na samym początku, dzięki czemu łatwiej ustalimy właściwe sumy ubezpieczenia;
• protokoły od policji, straży pożarnej i innych służb, które pozyskaliśmy po szkodzie w miejscu ubezpieczenia;
• wyceny rzeczoznawców oraz dokumenty potwierdzające autentyczność posiadanych dzieł sztuki i innych przedmiotów specjalnych (przedmiotów wartościowych). 

Co grozi nieruchomości bez ważnych przeglądów?

Warto dbać o stan techniczny nieruchomości nie tylko ze względu na przepisy prawne i wymagania ubezpieczycieli. Lekceważenie obowiązkowych przeglądów to jednak, przede wszystkim, podejmowanie niepotrzebnego ryzyka.

Przykładowo, jeśli nie będziemy systematycznie sprawdzać instalacji gazowej, to może pojawić się rozszczelnienie, a stąd już niedaleka droga do eksplozji, która może nie tylko pozbawić nas majątku, ale też zagrozić życiu domowników.

O czym jeszcze musisz pamiętać jako ubezpieczony?

Wszystkie polisy zawierają pewne obostrzenia, na które trzeba zwrócić uwagę jeszcze przed podpisaniem umowy z towarzystwem. Na tym nie kończy się jednak lista informacji, których pozyskanie i właściwe wykorzystanie powinno być dla nas priorytetowe. Jeśli nie chcemy przepłacić za polisę i jednocześnie uzyskać gwarancję, że zaistniałe szkody zostaną w całości pokryte z ubezpieczenia, musimy pamiętać o kilku podstawowych zasadach:  

• Podaj właściwą sumę ubezpieczenia (SU) – czyli ustal maksymalną wysokość odszkodowania, która będzie równa wartości mienia. Jeśli zaniżysz SU, możesz uzyskać niepełną rekompensatę, a jeśli ją zawyżysz, to przepłacisz za polisę i nic dzięki temu nie zyskasz.
   
• Wybierz polisę w najlepszej cenie – żeby nie przepłacić za produkt ubezpieczeniowy, który cię interesuje, musisz porównać ze sobą jak największą liczbę ofert. Najlepszym narzędziem, które może ci w tym pomóc, jest internetowy kalkulator ubezpieczeń.
   
• Sprawdź, jakie ograniczenia ma polisa – wszystkie ubezpieczenia posiadają ograniczenia, czyli wyłączenia odpowiedzialności, limity kwotowe i procentowe czy karencje. Przeczytaj dokładnie OWU, żeby to sprawdzić.
   
• Nie musisz kupować polisy z kredytem – biorąc kredyt hipoteczny musisz wykupić do niego ubezpieczenie. Bank zapewne zaproponuje ci dwa produkty w pakiecie, ale pamiętaj, że nie jesteś zobligowany do korzystania z tej oferty. Jeśli znajdziesz lepszą polisę, wykup ją, a później sceduj na kredytodawcę.
   
• Pamiętaj o terminach z polisy – musisz nie tylko terminowo opłacać składkę, ale również w określonym czasie zgłosić szkodę. Większość towarzystwa daje na to ubezpieczonemu 3 dni, ale zdarzają się sytuacje, w których jest to tylko 12 godzin. Po upływie tego terminu ubezpieczyciel może odmówić wypłacenia pieniędzy.

Czym grozi zaniedbanie obowiązków w ubezpieczonej nieruchomości?

Jeśli nie dopełnimy obowiązków w ubezpieczonej nieruchomości, grozi nam przede wszystkim poważna strata finansowa. Wymogi z OWU nie są wskazówkami czy luźnymi sugestiami. To precyzyjnie opisane obowiązki, których niedotrzymanie może pozbawić nas części lub nawet całości odszkodowania. Polisa chroni nasze mienie nie tylko przed konkretnymi zdarzeniami, ale też w sprecyzowanych sytuacjach.

Przykładowo, wybuch gazu powoduje często szkodę całkowitą, w wyniku której dom warty 500 000 zł przestaje być zdatny do użytkowania. Kiedy TU dowiedzie, że wybuch był konsekwencją braku regularnych przeglądów, odmówi wypłaty odszkodowania, a my zostaniemy bez dachu nad głową. A jeśli zapomnimy o przeglądzie kominiarskim, a w kominie zapali się sadza, to żaden ubezpieczyciel nie zapłaci nam za straty wywołane przez pożar. Gdy nie zamkniemy drzwi, a przez nie wtargnie złodziej, to rekompensata za skradzione przedmioty nie zostanie nam przyznana (wyjątkiem jest posiadanie ubezpieczenia od kradzieży zwykłej).