Mienie przesiedleńcze - jak przewieźć przez granicę i uniknąć cła?

Temat mienia przesiedleńczego jest wciąż żywy tam, gdzie istnieją formalne granice. W naszym poradniku sprawdzamy, co aktualnie można przewieźć bez opłat, a za jakie przedmioty należy uiścić cło. I jakie mienie w ogóle można przewieźć.

Co oznacza mienie przesiedleńcze? 

Mienie przesiedleńcze to nic innego jak rzeczy osobiste przewożone przez osobę, która decyduje się przeprowadzić z jednego kraju do drugiego. Przy czym taka decyzja może zostać wymuszona sytuacją polityczną, gospodarczą czy osobistą. 

Za mienie przesiedleńcze uznaje się przedmioty służące na użytek własny, do zaspokajania potrzeb użytkownika lub potrzeb prowadzonego gospodarstwa domowego. 

Definicja, jak widać, jest bardzo pojemna. Jednak najczęściej mieniem przesiedleńczym są: 

• samochody,
• rowery,
• motocykle,
• przyczepy,
• przyczepy campingowe,
• łodzie wycieczkowe,
• prywatne samoloty,
• meble,
• odzież,
• zwierzęta domowe,
• instrumenty muzyczne.

Kto uniknie cła za mienie przesiedleńcze? 

Obywatele Polski wracający do kraju z jakiegokolwiek powodu nie zapłacą cła od wwożonych przedmiotów spełniających definicję mienia przesiedleńczego. Opłaca celna obowiązywała do 2004 r., gdy Polska przystępowała w struktury Unii Europejskiej. 

Jednak cło nie zniknęło zupełnie wraz powiększeniem obszaru UE o Polskę i inne nowe kraje. Cło obecnie nadal obowiązuje na wybrane produkty: alkohol, tytoń, środki transportu służące do prowadzenia działalności gospodarczej, towary w obrocie działalności gospodarczej – poza niezbędnymi narzędziami do wykonywania zawodu.

Cła nie zapłacą też obywatele spoza UE, którzy przekraczają granicę z Polską - o ile mienie przesiedleńcze, które posiadają spełnia powyższe wymogi.

Jak zgłosić mienie przesiedleńcze? 

Mienie przesiedleńcze wwożone do Polski należy zgłosić przed przekroczeniem granicy. Zasady zgłaszania przedmiotów ruchomych mogą się nieco różnić. Przykładem jest samochód, któremu poświęciliśmy osobny poradnik. 

Aby prawidłowo i zgodnie z przepisami przewieźć mienie przesiedleńcze, należy pamiętać o poniższych punktach. 

1. Zgłoszenie mienia organom celnym w Polsce do procedury dopuszczenia do obrotu.

2. Wniosek o zwolnienie celne (z dołączoną listą przewożonych rzeczy zawierającą ilość i wartość mienia, w 2 egzemplarzach).

3. Zgłoszenie do procedury tranzytu (e-zgłoszenie NCTS razem z zabezpieczeniem finansowym na rzecz cła i podatków).

Jakie warunki dla uznania mienia przesiedleńczego? 

To, czy zapłacimy cło czy nie, zależy od przeznaczenia przewożonego mienia, a także czasu, w jakim takie mienie przesiedleńcze będziemy później użytkować.  

Czy zatem wystarczy przewieźć mienie zgodnie ze stanem faktycznym, a potem używać go zgodnie z przeznaczeniem? Teoretycznie tak, ale dużo zależy od tego, jak długo mienie przesiedleńcze było użytkowane w poprzednim kraju. 

Warunkiem dla uniknięcia cła za wwiezione mienie jest nieodstępowania go osobom trzecim przez 12 miesięcy od przywiezienia. Chodzi o pożyczane, oddawane w zastaw, wynajmowane lub odstępowane, odpłatnie lub nieodpłatnie, bez uprzedniego poinformowania o tym właściwych organów – reguluje to art. 8 rozporządzenia Rady (WE) nr 1186/2009. 

Opracowanie własne na podstawie bankier.pl.

Mienie przesiedleńcze a kraj przyjazdu 

Jeśli powrót do Polski odbywa się z innego kraju należącego do Unii Europejskiej, sprawa z przewiezieniem mienia przesiedleńczego jest prosta i pozwala uniknąć opłaty celnej. Gorzej w przypadku obszaru poza UE i tym samym innych kontynentów, które są określane w kwestii mienia jako tzw. państwa trzecie. 

Przykładowo, Norwegia, które dla wielu tysięcy Polaków jest celem emigracji zarobkowej, nie należy do struktur UE, ale ma bardzo podobne uwarunkowanie prawne – by przewieźć mienie przesiedleńcze bez cła należy mieszkać w Norwegii co najmniej 12 miesięcy i użytkować przedmioty od przynajmniej pół roku. Norwegia z kolei nalicza cło od wwożonych sprzęt RTV, zwierząt i roślin. 

Jeśli przywozimy mienie przesiedleńcze z Kanady, wystarczy ważny dokument tożsamości i zaświadczenie o stałym zameldowaniu w Polsce łącznie z dokumentacją stwierdzającą nasza czasową obecność w Kanadzie. Chcąc wrócić do kraju samochodem z Kanady należy mieć oryginalny akt własności przetłumaczony na polski, dowód rejestracyjny i ubezpieczenie pojazdu. 

Więcej formalność czeka nas w związku z przywiezieniem mienie przesiedleńczego z USA. Służbom celnym należy okazać dowód osobisty lub prawo jazdy, listę mienia, zaświadczenie o zameldowaniu w Polsce i 3 dokumenty świadczące o naszym pobycie w USA (może to być rachunek za prąd, rozliczenie podatkowe czy umowa o pracę). Sprowadzający samochód z Ameryki muszą także pamiętać o dołączeniu do zgłoszenia dokumentu o nazwie Certificate of Title.

Czy mienie przesiedleńcze jest zwolnione z podatku VAT? 

Podatek VAT dla mienia przesiedleńczego to osobna rzecz. O tym, czy zapłacimy taki podatek decyduje ustawa o VAT, a dokładnie art. 47,48 i 81. 

VAT-u nie zapłacą osoby, które przyjeżdżają do Polski spoza UE, jeśli spełniają łącznie 3 warunki: 

• mienie służyło do użytku prywatnego na terenie państwa trzeciego, a towary nieprzeznaczone do konsumpcji służyły w takim charakterze co najmniej przez 6 miesięcy przed opuszczeniem terytorium państwa trzeciego; 
• przeznaczenie mienia przesiedleńczego nie zmieni się w kraju docelowym; 
• osoba fizyczna mieszkała na terytorium państwa trzeciego przynajmniej 12 miesięcy, co jest w stanie udokumentować; 
• przez co najmniej 12 miesięcy od wwiezienia mienia przesiedleńczego rzeczy te nie będą przekazane osobom trzecim na zasadzie zabezpieczenia, sprzedania, wynajęcia, użyczenia, wydzierżawienia lub w inny sposób odstąpione odpłatnie lub nieodpłatnie bez wcześniejszego poinformowania o tym organu celnego. 

VAT obowiązuje podobnie jak cło na wybrane produkty, w tym: napoje alkoholowe, tytoń i wyroby tytoniowe, środki transportu przeznaczone do działalności gospodarczej oraz artykuły do wykonywania zawodu.

Zwolnienie z VAT dotyczy także małżonków. Chodzi tu także o przedmioty nowe przenoszone z terytorium państwa trzeciego na teren UE w związku z zawarciem związku małżeńskiego – wyjątkiem jest tytoń i alkohol, a warunkiem zamieszkiwanie w poprzednim kraju przez małżonka co najmniej 12 miesięcy. Brak VAT-u obejmuje nie tylko mienie przesiedleńcze, ale także prezenty ślubne przesłane nowożeńcom z terytorium państwa trzeciego. Warunek jest tym razem jeden – zadeklarowana wartość pojedynczego prezentu nie może przekraczać kwoty 1000 euro. 

Co istotne, opisane zwolnienia z VAT występują wspólnie ze zwolnieniem z opłaty celnej.

Jak ubezpieczyć mienie przesiedleńcze? 

Dla większości osób wwożone mienie przesiedleńcze stanowi wartościowe, jeśli nie jedyne zabezpieczenie materialne. Przywiezione mienie przesiedleńcze można ubezpieczyć już od pierwszego dnia obecności w Polsce. Za wyjątkiem samochodów i innych pojazdów silnikowych odpowiednim produktem będzie polisa mieszkania. Dla auta to polisa OC, AC i NNW. 

W ramach polisy mieszkaniowej chronione będą ruchomości w postaci mebli, sprzętu RTV czy rzeczy osobistych oraz roweru. Od zniszczenia czy kradzieży.

Ceny polis mieszkaniowych zaczynają się od ok. 100 zł rocznie. Jeśli nasze mienie znajduje się w nieruchomości wynajmowanej wystarczy ubezpieczyć tylko ruchomości domowe. Jeśli mieszkamy we własnym domu czy mieszkaniu, przyda się pełna ochrona uwzględniająca mury, instalacje i wyposażenie oraz parę przydatnych ryzyk jak powódź czy przepięcie

Leszek Drozdalski, ekspert ds. ubezpieczeń nieruchomości w rankomat.pl