Ubezpieczenie na życie zamiast OFE? To się opłaca?

Kwestie wysokości czy w ogóle obecności emerytur budzą w Polsce wiele emocji. Składa się na to zarówno sytuacja gospodarcza, niż demograficzny, który pracuje na przyszłość kolejnych pokoleń, jak również warunki ekonomiczne czy rozwiązania związane z zatrudnieniem. 

Planowanie zabezpieczenia finansowego na czas emerytury to dobry pomysł. Warto jednak dowiedzieć się czegoś więcej o dostępnych możliwościach, by móc wybrać dla siebie najbardziej korzystne rozwiązanie.

Czym jest OFE?

Otwarty Fundusz Emerytalny (w skrócie OFE) funkcjonuje jako osoba prywatna, zarządzana oraz reprezentowana przez Powszechne Towarzystwo Emerytalne (PTE). OFE stanowią II filar obowiązującego w Polsce systemu emerytalnego, powołano je do życia w 1999 roku. Podstawą prawną dla ich działalności jest ustawa o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (Dz. U. z 2004 r. Nr 159, poz. 1667).

Obecnie osoby ubezpieczone nie mają obowiązku przystąpienia do otwartych funduszy emerytalnych. Można jednak zgłosić chęć oszczędzania na przyszłość, jednak w innej formie. 

Ile wyniesie przyszła emerytura? Kokosów nie będzie

Problem przyszłej emerytury dotyka coraz częściej młodych ludzi, którzy obecnie bardzo często wykonują tzw. wolne zawody lub zatrudniani są w oparciu o umowy śmieciowe, które nie zapewniają im odkładania odpowiednich składek. Pomimo faktu, że dzisiaj te osoby zarabiają nawet bardzo dobrze, ich składki niestety w żaden sposób nie pracują na ich przyszłą emeryturę. Warto w takiej sytuacji pomyśleć o tym, by zabezpieczyć się samodzielnie.

Przypomnijmy, że wysokość minimalnej emerytury 2020 netto wyniesie ok. 1066.24 zł. Wysokość emerytury zmienia się wraz z każdą kolejną waloryzacją świadczenia. Waloryzacja to nic innego jak przystosowanie wysokości świadczenia do rosnących dochodów i kosztów życia. Waloryzacja płacowa to przeliczanie świadczeń na podstawie wskaźnika wzrostu średnich zarobków. Wiek emerytalny w Polsce, obowiązujący w 2020 roku, wynosi 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. 

Wysokość emerytury 2021 netto można obliczyć na kalkulatorze emerytalnym, ale także samodzielnie, uwzględniając wysokość składek zdrowotnych i podatków. 

Obecnie na rynku pracy zachodzą zmiany, które będą mocno rzutować na przyszłości milionów ludzi. Coraz częściej w tej sprawie zabierają głos specjaliści od finansów, ostrzegając młodych przed fatalnymi konsekwencjami braku oszczędności. Stoi za tym zarówno forma zatrudnienia, która opiera się na umowach śmieciowych, brak ciągłości zawodowej (młodzi bardzo często rezygnują ze stałego zatrudnienia na rzecz realizowania swoich pasji), jak i brak świadomości, który wpływa właśnie na to, że nie tworzy się żadnego kapitału na przyszłość, który zabezpieczyłby ewentualne niskie świadczenie emerytalne.

Brak składek ma jednak drugą stronę medalu – wpływa na wysokość wynagrodzenia. Dzięki umowom śmieciowym osoby zatrudnione w ten sposób zarabiają więcej, ponieważ większa część wynagrodzenia trafia w ich ręce. W tym właśnie tkwi szansa na poprawę swojej przyszłości – skoro nie są odprowadzane składki przez pracodawcę, można zastanowić się nad tym, by samodzielnie zatroszczyć się o swoją emeryturę.

ZUS, OFE, OFI, IKE – co czeka przyszłych emerytów?

Dotychczas bardzo często wybieranym rozwiązaniem był tzw. II filar, czyli wybór jednego z Otwartych Funduszy Emerytalnych, zajmujących się pomnażaniem części składki emerytalnej. To inwestycje bezpieczne, tak więc zyski nie należą do zbyt wysokich. Finalnie emerytura wypłacana z I i II filaru jednocześnie nie będzie zbyt atrakcyjna, choć i tak będzie to świadczenie wyższe niż te wypłacane wyłącznie przez ZUS.

W czerwcu 2020 roku miała rozpocząć się reforma w związku z ustawą likwidacyjną OFE, która potrwać miała do końca roku. Pandemia pokrzyżowała jednak rządowe plany, a aktualnie przewidywany termin zmiany systemu emerytalnego to początek 2022 roku.

Dotychczasowy I filar będzie przekształcony w ZUS/FUS, w którym będzie gromadzone świadczenie emerytalne w formie podstawowej. Drugi filar został przekształcony w istniejące już PPK oraz PPE, są to grupowe formy oszczędzania środków na przyszłość, które współfinansować mają pracodawca oraz rząd. Trzeci filar z kolei zostanie zastąpiony przez indywidualne formy na gromadzenie środków, jak IKE, IKE plus, IKZE oraz obecnie planowane OIPE.

Od lipca 2019 roku w Polsce działa nowy system długoterminowego oszczędzania na emerytury – Pracownicze Plany Kapitałowe (w skrócie PPK). Udział jest całkowicie dobrowolny, każdy pracodawca, który zatrudnia co najmniej jedną osobę (na umowę o pracę, umowę agencyjną, umowę zlecenia lub umowę o pracę nakładczą) powinien zapewnić swoim pracownikom możliwość dołączenia do PPK. Jedynym warunkiem jest pełnoletność oraz podleganie obowiązkowym ubezpieczeniom: emerytalnemu i rentowemu z tytułu tego zatrudnienia. Do PPK mogą przystąpić także członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych lub spółdzielni kółek rolniczych oraz członkowie rad nadzorczych, otrzymujący z tego tytułu wynagrodzenie.

Po przystąpieniu do PPK wpłaty trafiają na specjalnie utworzony imienny rachunek. Zgromadzonym w PPK kapitałem zarządzają instytucje finansowe, spełniające rygorystyczne kryteria. Uczestnik PPK może dokonać zwrotu zgromadzonych środków po 60. roku życia (jednorazowo lub w ratach), a także przed 60. rokiem życia, bez podawania przyczyny. Możliwe jest także dokonanie wypłaty części zgromadzonego kapitału w sytuacji, gdy doszło do poważnego zachorowania uczestnika PPK lub jego członków rodziny, a także, kiedy zainteresowany chce wziąć kredyt hipoteczny.

Jak zapewnić sobie wyższą emeryturę?

Jest na to wiele równych sposobów. Ubezpieczenie na życie z funduszem kapitałowym, nie jest jednak najlepszym rozwiązaniem, ponieważ wiąże się z dużym ryzykiem utraty oszczędności. Odkładając na emeryturę przez wiele lat, chce się mieć pewność, że na starość zgromadzone środki pozwolą utrzymać standard życia.

Dużo lepszym i pewniejszym rozwiązaniem będzie założenie III filaru, czyli indywidualnego konta emerytalnego, indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego lub przystąpienie do pracowniczego programu emerytalnego.

Można również rozważyć założenie lokaty lub odkładać regularnie niewielkie sumy na konto oszczędnościowe w banku. Ma się wtedy pewność, że pieniądze nie przepadną całkowicie, a ich stan będzie zawsze pod kontrolą. Można zabezpieczyć swoją przyszłość na dwa różne sposoby i w obu będzie to ubezpieczenie na życie:

• wariant bezpieczny – polisa na życie i dożycie,
• wariant ryzykowny – polisa inwestycyjna.

Polisa na życie może zgromadzić osobie ubezpieczonej środki, jednoczenie zapewniając ochronę w dowolnie wybranym zakresie. W ten sposób można zaoszczędzić określoną sumę pieniędzy, która zostanie wypłacona w ustalonym momencie życia, np. po ukończeniu 60 roku życia. Jednorazowe świadczenie w wysokości np. 100 000 zł lub 300 000 zł z całą pewnością poprawi ubezpieczonemu emeryturę, a środki będzie mógł rozdysponować według własnych potrzeb.

Rozwiązanie, jakim jest polisa na dożycie jest trochę inną formą ubezpieczenia na życie. Jest to zabezpieczenie dla bliskich, na wypadek śmierci. Oznacza to w praktyce, że ubezpieczony zobowiązuje się do opłacania składki przez pewien czas (np., 5 lat), natomiast ochrona polisowa obowiązuje dożywotnio. Polisa zabezpiecza sytuację śmierci i gdy ta nastąpi – ubezpieczyciel wypłaca bliskim należne świadczenie. 

Innym, już bardziej ryzykownym, rozwiązaniem jest ubezpieczenie inwestycyjne. To forma, która łączy w sobie ochronę życia oraz inwestowanie środków. Należy jednak pamiętać, że inwestowana część nigdy nie daje gwarancji co do pomnożenia kapitału. Może zatem okazać się, że środki nie wypracowały planowanej kwoty, jak również, że inwestowaną część się utraciło w związku z ryzykiem inwestycyjnym, a jedynym świadczeniem wówczas zostaje świadczenie z części ochronnej. Z takim ryzykiem należy się liczyć, choć należy podkreślić, że jest to rzadki przypadek. 

Dlaczego ubezpieczenie na życie zamiast OFE będzie lepszym wyborem?

Ciekawym sposobem na oszczędzanie pieniędzy na przyszłość jest polisa na życie. To forma długoterminowego ubezpieczenia, które gwarantuje wypłatę pieniędzy po wygaśnięciu umowy lub w sytuacji, gdy dojdzie do wystąpienia zdarzenia określonego w umowie. W podstawowej wersji ubezpieczenie chroni bliskich na wypadek śmierci płatnika składek – uposażeni otrzymują wtedy wysokie wynagrodzenie.

Dlaczego warto wybrać polisę na życie zamiast OFE? Ponieważ dzięki temu można zyskać dodatkowy kapitał na emeryturę i uniknąć nieprzyjemnego rozczarowania po przeliczeniu emerytury należnej na podstawie składek z ZUS. Warunki ubezpieczenia są ustalane indywidualnie — zarówno wysokość składek, jak i zakres ochrony można w pełni dopasować do własnych potrzeb. 

Na rynku jest dostępnych tak wiele wariantów i rozszerzeń, że każdy znajdzie coś dla siebie – od prostych polis ochronnych, przez produkty mieszane (np. polisa ochronno-oszczędnościowa lub ochronno-zdrowotna), po bardziej ryzykowne ubezpieczenia inwestycyjne.

Jak długo trwa umowa ubezpieczenia na życie?

Umowa w polisie na życie jest zawierana na co najmniej rok, następnie można przedłużyć ochronę ubezpieczeniową. Na rynku są dostępne zarówno ubezpieczenia terminowe, jak i bezterminowe. W przypadku pierwszej opcji okres trwania umowy zależy od wieku ubezpieczonego oraz jego stanu zdrowia. Jeśli chodzi o drugą opcję, nie każdy może z niej skorzystać. Zazwyczaj jest ona zarezerwowana dla seniorów, którzy chcą zabezpieczyć finansowo przyszłość swoich bliskich.

Ile kosztuje ubezpieczenie na życie?

Ubezpieczenie na życie nie musi być drogie. Ceny polis zaczynają się już od 20 złotych miesięcznie. Oczywiście przy najniższej składce miesięcznej zakres ochrony jest podstawowy, a odszkodowanie z tytułu śmierci ubezpieczonego dość niskie. Jeśli jednak zainteresowany zdecyduje się na nieco droższy wariant ubezpieczenia, może liczyć lepsze warunki.

Co wpływa na cenę polisy na życie? Decydujące są czynniki takie jak:

• czas trwania umowy – przy dłuższych umowach ubezpieczyciel może zaproponować atrakcyjne obniżki i programy lojalnościowe;
• częstotliwość opłacania składki – jeśli ubezpieczony zdecyduje się na rzadsze, ale przez to wyższe składki, z reguły wiąże się to z niższą ostateczną ceną polisy;
• liczba ubezpieczonych – polisą można objąć nie tylko ubezpieczonego, ale i jego rodzinę, oczywiście nie pozostaje to bez wpływu na cenę ubezpieczenia;
• stan zdrowia ubezpieczonego oraz jego wiek – w przypadku niektórych polis to także istotne czynniki;
• suma ubezpieczenia – im wyższe odszkodowanie gwarantowane przez ubezpieczyciela, tym wyższa cena polisy;
• zakres ochrony – polisę na życie można rozszerzyć zgodnie z preferencjami. Podpisanie każdej umowy dodatkowej wiąże się z nieznacznym podwyższeniem ceny ubezpieczenia.

Poniżej zebrano przykładowe ceny polis w różnych TU funkcjonujących na polskim rynku.
 

Tabela 1. Opracowanie własne na podstawie ofert wybranych towarzystw ubezpieczeniowych z dnia 03.11.2021 r.

Ubezpieczenie na życie z funduszem kapitałowym

Czy wybór ubezpieczenia na życie z możliwością dodatkowego oszczędzania jest w tym przypadku dobrym pomysłem? Zasady działania tego typu ubezpieczenia są proste. Osoba, która zdecyduje się na zakup takiej polisy, po pierwsze zabezpiecza swoje życie, a dodatkowo część funduszy inwestuje, aby po określonym okresie w OWU otrzymać wypracowane przez towarzystwo zyski. W razie śmierci ubezpieczonego lub trwałego kalectwa, jego rodzina otrzyma ustaloną na polisie sumę oraz to, co zgromadził ubezpieczyciel, inwestując oszczędności. 

Polisę na życie z możliwością oszczędzania można podzielić na 2 części:

• część ochronną

– zapewnia wypłatę wybranej sumy ubezpieczenie w sytuacji, gdy osoba ubezpieczona umrze w wypadku lub ulegnie całkowitemu i trwałemu inwalidztwu. Polisa ta zabezpiecza przede wszystkim finansową sytuację rodziny ubezpieczonego po jego odejściu;

• część inwestycyjna

– część środków, jakie wpłaca lub wpłacił ubezpieczony, jest inwestowana przez towarzystwo. Wiąże się to jednak z ryzykiem. Po zakończeniu okresu, na jaki została zawarta umowa, firma wypłaca zgromadzone na przestrzeni lat środki w wybranej formie.

Część ochronna jest bardzo przydatnym rozwiązaniem, ponieważ gwarantuje wypłatę odszkodowania niezależnie od tego, kiedy osoba ubezpieczona uległa nieszczęśliwemu wypadkowi. Dodatkowo – część ochronna będzie zabezpieczać w wybranym przez ubezpieczonego zakresie. Część inwestycyjna budzi już jednak nieco więcej wątpliwości. Warto podkreślić, że ten inwestowanie swoich środków na przyszłą emeryturę zawsze w jakiś sposób wiąże się ze sporym ryzykiem. Każde towarzystwo oferujące tego rodzaju ubezpieczenie zastrzega, że nie gwarantuje, że zainwestowane środki zostaną pomnożone, czy choćby się zwrócą. 

Gdzie znajdziemy solidne ubezpieczenie na życie?

Poszukiwania dobrej polisy na życie warto rozpocząć od przetestowania ciekawego narzędzia, jakim jest porównywarka ubezpieczeń. Pozwala ono szybko wyselekcjonować spośród wielu dostępnych ofert taką, która idealnie spełnia potrzeby zainteresowanego. Aby móc skorzystać z kalkulatora polis, wystarczy wypełnić krótką ankietę. Następnie należy oczekiwać na kontakt ze strony kilku towarzystw ubezpieczeniowych, dopasowanych pod kątem preferencji. Jeśli przedstawiona oferta spełnia oczekiwania, nie pozostaje nic innego, jak podpisać umowę.  

Przed podpisaniem umowy ubezpieczenia na życie warto dopilnować kilku kwestii. Bardzo istotne jest:

• ile wynosi suma ubezpieczenia dla wybranego wariantu,
• ilu osób może dotyczyć ochrona,
• jakie jest kryterium wieku oraz zdrowotne przystąpienia do polisy – nie każde towarzystwo ubezpieczeniowe pozwoli na to, by do polisy włączyć seniorów lub osoby borykające się z licznymi problemami zdrowotnymi,
• jaka jest ostateczna cena polisy,
• jakie są wyłączenia odpowiedzialności oraz okres karencji w ubezpieczeniu.