Czym jest harmonogram spłaty kredytu i jak go interpretować?

Właśnie nastał jeden z najważniejszych dni w Twoim życiu - uzyskałeś kredyt na kupno mieszkania, domu czy innej nieruchomości. To niebagatelna chwila, bo zobowiązanie rangi kredytu hipotecznego będzie miało wpływ na sporą część Twojego dorosłego życia, zwłaszcza, jeśli zdecydowałeś się na maksymalny okres kredytowania. W takiej sytuacji emocje mogą być duże - rekomendujemy jednak zachować spokój. Kluczowe w takiej sytuacji jest przeczytanie umowy kredytowej i sprawdzenie harmonogramu spłaty kredytu - dzięki temu terminowy zwrot środków do banku będzie prostszy. Bez względu na to czy decydujesz się na kredyt zabezpieczony hipoteką czy inny ze spłatą rozłożoną na raty.

Czym jest harmonogram spłaty kredytu?

Harmonogram spłaty kredytu to przygotowany przez bank dokument, zwykle w formie tabeli, który stanowi integralną część umowy kredytowej. Z harmonogramem spłaty zobowiązania spotkasz się zarówno przy kredycie hipotecznym, gotówkowym, samochodowym czy konsolidacyjnym - generalnie przy każdym zobowiązaniu spłacanym w ratach.

Harmonogram spłaty zobowiązania może pojawić się również w przypadku pożyczek pozabankowych, ale tylko w przypadku zobowiązań ratalnych. Krótkoterminowe chwilówki spłacane są zwykle jednorazowo. Stąd data spłaty może zostać określona bezpośrednio w umowie bez konieczności tworzenia dodatkowego dokumentu.

Porównaj najlepsze kredyty hipoteczne

Jaki jest termin przekazania harmonogramu spłaty kredytu przez bank?

Harmonogram spłaty otrzymasz razem z umową kredytową w formie papierowej podczas osobistej wizyty w banku lub listownie, na wskazany we wniosku kredytowym adres do doręczeń. Dokumenty możesz otrzymać również w formie elektronicznej, na podany adres email lub możesz pobrać umowę wraz z załącznikami po zalogowaniu się do bankowości elektronicznej banku, jeśli masz konto w instytucji, która udzieliła Ci kredytu.

Możesz również poprosić o przedstawienie wstępnego harmonogramu spłaty kredytu jeszcze przed podpisaniem umowy kredytowej. Pozwoli Ci to wcześniej przygotować się do terminowej spłaty, oszacować czy przedstawiona propozycja spłaty jest dla Ciebie korzystna i możliwa do realizacji, a także zaproponować ewentualne modyfikacje harmonogramu. W tym również wskazać optymalną dla Ciebie datę spłaty, np. przypadającą po dacie Twojej wypłaty, tak dla pewności, żeby wymagane środki zawsze były na koncie w dniu płatności raty. Obowiązującą i aktualną wersję harmonogramu spłaty kredytu otrzymasz wraz z podpisaną umową kredytową.

Jakie informacje można uzyskać z harmonogramu spłaty kredytu?

Analizując harmonogram dowiesz się o wyznaczonych terminach spłaty kolejnych rat i ich wysokości. Poszczególne raty prezentowane w ramach harmonogramu składają się z dwóch części: kapitałowej i odsetkowej. Ta informacja da Ci odpowiedź na pytanie jaką kwotę kapitału (czyli pożyczonej kwoty) i jaką kwotę odsetek oddajesz do banku co miesiąc.

W harmonogramie powinny znaleźć się również informacje takie jak:

• data zawarcia umowy kredytowej
• numer umowy
• kwota udzielonego kredytu
• wysokość i rodzaj oprocentowania – zmienne, stałe, okresowo stałe,
• okres kredytowania
• numer rachunku wyznaczonego do spłaty zobowiązania
• całkowita kwota kredytu - czyli suma pożyczonego kapitału i kosztów (z reguły odsetek) - ta informacja daje odpowiedź na pytanie, ile uzyskany kredyt będzie Cię łącznie kosztował, przy założeniu, że nie nadpłacisz lub nie spłacisz całkowicie zobowiązania wcześniej lub harmonogram spłaty nie zostanie zmieniony z innego powodu.
• pozostała do spłaty kwota kredytu przy każdej wysokości raty powinnaznaleźć się informacja o saldzie kredytu pozostałym do spłaty.
• planowana data spłaty kredytu – zgodna z wybranym okresem kredytowania określonym w umowie.

Harmonogram spłaty przedstawia plan spłaty zadłużenia miesiąc po miesiącu, zatem znajdziesz w nim informacje o wysokości każdej raty kredytowej przez cały okres kredytowania.

Przykładowy harmonogram spłaty kredytu gotówkowego na 10 000 zł z okresem 2-letnim okresem kredytowania prezentuje się następująco

• Data zawarcia umowy kredytowej: 20.09.2024 r.
• Kwota kredytu: 10 000 zł
• Oprocentowanie nominalne: 10%
• Okres kredytowania: 24 miesiące
• Rodzaj rat: stałe
• Numer rachunku do spłaty: 11 1111 1111 1111 1111 1111 1111
• Całkowita kwota do spłaty: 11 074,79 zł
• Wysokość odsetek: 1 074,79 zł

Jak interpretować harmonogram spłaty kredytu?

Harmonogram spłaty kredytu to istotny dokument, którego zobowiązujesz się przestrzegać. Zatem płatności poszczególnych rat co do zasady powinny być realizowane w wysokości i dacie zgodnej z danymi określnymi w harmonogramie.

Wypowiedź eksperta

Pamiętaj, że data płatności raty oznacza zwykle datę księgowania środków na koncie kredytodawcy. Jeśli przelewy realizujesz z konta w banku, który udzielił Ci kredytu - pieniądze trafią na właściwy rachunek w czasie niemal rzeczywistym. Jeśli jednak spłacasz kredyt z rachunku prowadzonego w innym banku, zadbaj o wcześniejszy przelew, żeby zdążyć na czas lub skorzystaj z opcji przelewu natychmiastowego.

Bartłomiej Borucki, Specjalista ds. produktów finansowych

Zmiana harmonogramu może nastąpić właściwie tylko w przypadkach określonych w umowie.

Przepisy gwarantują Ci jednak możliwość wcześniejszej spłaty kredytu. Dlatego o ile opóźnienia w płatności negatywnie wpłyną na Twoją historię kredytową, tak nadpłata kredytu jest jak najbardziej możliwa i nie wiąże się z negatywnymi konsekwencjami w związku z “nieprzestrzeganiem” harmonogramu spłaty. Pamiętaj tylko, żeby sprawdzić w umowie czy wcześniejsza spłata kredytu nie wiąże się z dodatkowym kosztem pod postacią rekompensaty. Przepisy dają bowiem bankom możliwość określenia w umowie opłaty z tytułu utraty zarobku pod postacią odsetek w wyniku wcześniejszej spłaty zobowiązania.

Jak na harmonogram spłaty kredytu wpływa rodzaj rat kredytowych?

Analizując harmonogram spłaty kredytu pod kątem wyboru rodzaju rat kredytowych należy rozpatrzyć dwie sytuacje: raty równe i raty malejące.

Harmonogram spłaty kredytu a raty równe

Raty równe oznaczają dla Ciebie stałą płatność co miesiąc. Przy czym choć wysokość raty się nie zmienia, to już wartość spłacanej kwoty głównej i części odsetkowej jak najbardziej. Mianowicie część odsetkowa raty jest w pierwszym okresie spłaty najwyższa i konsekwentnie spada wraz z każdym kolejnym miesiącem. Natomiast wysokość spłacanego kapitału odwrotnie niż część odsetkowa, na początku jest niska i rośnie z płatnością każdej kolejnej raty.

Ten mechanizm wiąże się ze spadkiem wysokości kwoty głównej od której naliczane są odsetki w czasie. Z każdym kolejnym miesiącem wysokość pożyczonego kapitału spada, czego konsekwencją jest niższa wysokość odsetek.

Analizując harmonogram spłaty kredytu z ratą równą możesz zauważyć przedstawioną powyżej zależność.

Porównaj najlepsze kredyty hipoteczne

Harmonogram spłaty kredytu a raty malejące

Raty malejące jak sama nazwa sugeruje oznaczają, że ich wartość spada wraz z upływem czasu. Przy czym miesięczna kwota spłacanego kapitału pozostaje na tym samym poziomie, a zmianie ulega jedynie wartość odsetek. Zatem w harmonogramie pozycja dot. części kapitałowej raty będzie niezmienna, a część odsetkowa początkowo wysoka, z każdą kolejną ratą będzie niższa.

Wybór rodzaju rat kredytu wpływa na ostateczną wysokość kosztów. Finalnie mniej zapłacisz za pożyczony kapitał, jeśli zdecydujesz się na raty malejące. Mają jednak one pewne minusy. Mianowicie, żeby skorzystać z rat malejących musisz mieć wyższą (niż przy ratach równych) zdolność kredytową. Dodatkowo początkowa wysokość raty może być zbyt obciążająca dla Twojego budżetu. Biorąc pod uwagę te czynniki, trudno się dziwić, że częściej stosowanym rozwiązaniem są raty równe.

Jak nadpłata kredytu wpływa na harmonogram spłaty kredytu?

Jako konsumentowi przepisy (a dokładnie ustawa o kredycie konsumenckiem i ustawa o kredycie hipotecznym) gwarantują Ci możliwość wcześniejszej spłaty całości lub części kredytu.

Nadpłata obniża wysokość salda zadłużenia i tu pojawiają się dla Ciebie dwie drogi: możliwość skrócenia okresu kredytowania przy zachowaniu tej samej wysokości raty lub obniżenia wysokości raty przy zachowaniu takiego samego okresu spłaty. Bez względu na to, którą ścieżkę wybierzesz, konieczna będzie zmiana harmonogramu spłaty zobowiązania.

Jak opóźnienia płatności rat kredytu wpływają na harmonogram spłaty zobowiązania?

Opóźnienia w płatności raty wiążą się z pogorszeniem Twojej historii kredytowej. Co w konsekwencji może Ci utrudnić lub w skrajnych przypadkach uniemożliwić uzyskanie kredytu w przyszłości. Co więcej płatność raty po terminie może wiązać się dla Ciebie z dodatkowymi kosztami – bowiem bank może naliczyć Ci odsetki karne z tytułu opóźnienia.

Jednak sam harmonogram spłaty kredytu w takiej sytuacji nie ulega zmianie. Płacąc zaległą ratę będziesz musiał uregulować również odsetki za opóźnienie (o ile bank naliczy Ci je naliczy).

Czy harmonogram spłaty kredytu może ulec zmianie?

Zmiana harmonogramu spłaty kredytu jest jak najbardziej możliwa w kilku przypadkach. Podstawą zmiany harmonogramu może być:

Zmiana wysokości oprocentowania

Z tą sytuacją spotkasz się w dwóch przypadkach. Po pierwsze przy kredycie z oprocentowaniem zmiennym w momencie zmiany wysokości wskaźnika referencyjnego np. WIBOR czy WIRON. Po drugie przy kredycie z oprocentowaniem okresowo stałym po upływie okresu jego obowiązywania. Taka zmiana zwykle oznacza powrót do określonego w umowie oprocentowania zmiennego lub ustalenie nowej wysokości oprocentowania stałego. W konsekwencji w każdym z tych przypadków zmieni się wysokość miesięcznych rat i pojawi się konieczność aktualizacji harmonogramu spłaty.

Nadpłata kredytu

Z uwagi na skrócenie okresu kredytowania lub obniżenie rat kredytowych, nadpłata kredytu wiąże się ze zmianą harmonogramu spłaty zobowiązania.

Wakacje kredytowe lub karencja spłaty rat

Z wakacji kredytowych lub karencji w spłacie rat możesz skorzystać w razie problemów finansowych o ile taką opcję przewiduje Twoja umowa kredytowa lub obowiązujące przepisy. Zarówno jedna i druga opcja oznacza przerwę w spłacie całości lub tylko części kapitałowej rat, co oznacza, że harmonogram spłaty również musi ulec zmianie.

W przypadku wakacji kredytowych harmonogram będzie uwzględniać przerwę w płatności rat kapitałowo odsetkowych. Decydując się na karencję w spłacie kredytu, harmonogram spłaty powinien uwzględniać obowiązującą w tym czasie wysokość raty odsetkowej.

Zmiana rodzaju oprocentowania

Chcesz ustrzec się przed dynamicznym wzrostem wysokości rat związanych z wahaniem wysokość stóp procentowych i tym samym wskaźnika referencyjnego (WIBOR lub WIRON)?

Sprawdź, czy możesz zamienić dotychczasowe oprocentowanie zmienne na stałe. Pamiętaj jednak, że taka operacja również będzie wiązać się ze zmianą harmonogramu spłaty rat. Podobna sytuacja będzie miała miejsce w momencie zakończenia czasu obowiązywania okresowo stałego oprocentowania i ustalania nowej wysokości na kolejny okres lub powrotu do oprocentowania zmiennego.

Zmiana daty płatności rat

Część banków daje możliwość zmiany terminu płatności raty na wniosek klienta. Taka opcja może Ci się przydać np. w momencie zmiany pracy, kiedy u nowego pracodawcy termin wypłaty wynagrodzenia jest późniejszy niż u poprzedniego. Jeśli skorzystasz z takiej opcji, będziesz mieć pewność, że na Twoim koncie zawsze będą środki wystarczające na spłatę kredytu.

Zmiana warunków płatności rat

Z taką sytuacją spotkasz się m.in. w przypadku renegocjacji umowy kredytowej czy restrukturyzacji kredytu, kiedy zachowanie dotychczasowych warunków nie jest możliwe np. ze względu na Twoje kłopoty finansowe. Wówczas również harmonogram spłaty zostanie dostosowany do aktualnie obowiązujących warunków umownych.

Porównaj najlepsze kredyty hipoteczne