Oblicz składkę

Zakaz wyprzedzania ciężarówek to jeden z tych przepisów drogowych, które w znacznym stopniu wpływają na sytuację na drogach szybkiego ruchu czy autostradach. Z zapisów obowiązujących od 1 lipca 2023 roku cieszą się z pewnością kierowcy samochodów osobowych. Mniej natomiast ci, którzy siadają za kierownicą ciężarówek. Co wiemy na temat zakazu wyprzedzania przez takie pojazdy? Oto najważniejsze zasady, ale i wyjątki!

Z tego artykułu dowiesz się:

Zakaz wyprzedzania przez samochody ciężarowe nie jest bezzasadny. Ze względu na dużą masę pojazdu taki manewr może być niebezpieczny, zwłaszcza na drodze składającej się tylko z dwóch pasów ruchu. Kierowca ciężarówki wyprzedzający swojego kolegę zmusza de facto kierowców samochodów osobowych jadących lewym pasem do gwałtownego hamowania.

Pamiętajmy, że maksymalna dopuszczalna prędkość pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 tony to 80 km/h! Nowe przepisy zawarto w nowelizacji Ustawy o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym. Nowela, którą prezydent RP podpisał 23 czerwca 2023. Zobacz, co dokładnie mówią przepisy i z jaką karą muszą liczyć się kierowcy aut ciężarowych, jeśli się do nich nie zastosują.

Skąd pomysł na zakaz wyprzedzania ciężarówek na autostradzie i drodze ekspresowej?

Na autostradach i drogach ekspresowych często słychać było o tzw. "wyścigach słoni". Pod tym enigmatycznym określeniem kryje się po prostu widok wyprzedzających się wzajemnie ogromnych ciężarówek. Manewry wyprzedzania w takich okolicznościach, szczególnie gdy do dyspozycji kierowców są tylko dwa pasy ruchu w jednym kierunku, są niebezpiecznie nie tylko dla kierujących ciężarówkami, ale także innych uczestników ruchu drogowego.

Wjeżdżający na lewy pas samochód i masie powyżej 3,5 ton to niemal pewne wymuszenie nieraz gwałtowanego hamowania przez nadjeżdżające z tyłu samochody osobowe. Przy wzmożonym ruchu ryzyko kolizji, wypadku czy nawet karambolu drastycznie wówczas wzrasta. Aby ograniczyć potencjalne niebezpieczeństwo, w nowelizacji Ustawy z dniem 1 lipca wprowadzono w Polsce surowe kary dla tych, którzy nie zastosują się do przepisów. Kierowcy ciężarówek z pewnością dwa razy przemyślą ewentualny manewr wyprzedzania.

Zakaz wyprzedzania ciężarówek w polskim prawie

Jak powiedzieliśmy, zmianę dotyczącą wyprzedzania przez kierowców samochodów ciężarowych zapisano w Ustawie z dnia 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym oraz niektórych innych ustaw. Oto fragment wskazujący na poprawne poruszanie się ciężarówki po drodze publicznej.

Co mówi prawo?

Kierujący pojazdem kategorii N2 lub N3, o których mowa odpowiednio w art. 4 ust. 1 lit. b rozporządzenia 2018/858 albo w załączniku nr 2 do ustawy, lub zespołem pojazdów o długości ponad 7 m na autostradzie lub drodze ekspresowej o trzech lub więcej wyznaczonych pasach ruchu na jezdni w jednym kierunku jest obowiązany korzystać wyłącznie z dwóch pasów ruchu przeznaczonych dla danego kierunku, znajdujących się najbliżej prawej krawędzi jezdni.

Ograniczenia wprowadzone w lipcu 2023 objęły w szczególności zakaz wyprzedzania się ciężarówek.

Co mówi prawo?

Kierującemu pojazdem kategorii N2 lub N3, o których mowa odpowiednio w art. 4 ust. 1 lit. b rozporządzenia 2018/858 albo w załączniku nr 2 do ustawy, zabrania się wyprzedzania pojazdu samochodowego na autostradzie i drodze ekspresowej o wyłącznie dwóch pasach ruchu przeznaczonych dla danego kierunku ruchu, chyba że pojazd ten porusza się z prędkością znacznie mniejszą od dopuszczalnej dla pojazdów kategorii N2 lub N3 obowiązującej na danej drodze.

Nieprzestrzeganie przez kierowców pojazdów ciężarowych powyższych przepisów grozi surowymi karami. To nie tylko wysoki mandat, ale także punkty karne naliczane na koncie kierowcy.

Kogo dotyczy zakaz wyprzedzania dla ciężarówek?

W ustawie mowa o kategorii N2 lub N3. Co to właściwie oznacza? Zakaz wyprzedzania przez pojazdy ciężarowe na autostradach, drogach szybkiego ruchu i ekspresowych o dwóch pasach ruchu obowiązuje kierowców:

  • pojazdów ciężarowych kategorii N2 – o DMC od 3,5 do 12 ton,
  • pojazdów ciężarowych kategorii N3 – o DMC powyżej 12 ton.

Jakie kary przewidział ustawodawca za niepostrzeganie zakazu wyprzedzania ciężarówek?

Grzywna finansowa czy liczba punktów karnych przyznanych kierowcy łamiącemu przepisy zależy od rodzaju drogi, na jakiej doszło do wykroczenia. Na drodze szybkiego ruchu kara wynosi zatem:

  • 1000 zł mandatu,
  • 6 lub 8 punktów karnych, w zależności od skali złamania przepisów.

Złamanie zakazu wyprzedzania drodze ekspresowej czy autostradzie to natomiast:

  • 1000 zł oraz 6 punktów karnych – jeśli wykroczenie popełnił kierowca ciężarówki lub zespołu pojazdów o długości powyżej 7 metrów na drogach szybkiego ruchu z przynajmniej trzema pasami ruchu w jednym kierunku, w sytuacji w której pojazd wyprzedzający nie trzyma się dwóch skrajnie prawych pasów ruchu.
  • 1000 zł oraz 8 punktów karnych – jeśli przepisy zostaną złamane na drodze szybkiego ruchu z dwoma pasami ruchu w jednym kierunku.
  • 500 zł mandatu - w sytuacji gdy dojdzie do naruszenia zasady jazdy wyłącznie dwoma pasami ruchu, które znajdują się najbliżej prawej krawędzi jezdni.

Uwaga!

Złamanie zakazu wyprzedzania to wykroczenie, które podlega zasadzie recydywy. To znaczy, że jeśli w ciągu dwóch kolejnych lat dojdzie do ponownej ignorancji przepisów dotyczących samochodów ciężarowych, kierowca zapłaci dwa razy większą karę niż normalnie zostałaby na niego nałożona. Z zasady recydywy wyłączony jest ostatni wymieniony przypadek, czyli 500 zł mandatu.

Czy ustawa przewiduje wyjątki od zakazu wyprzedzania ciężarówek?

Jak to zwykle bywa w przepisach, również zakaz wyprzedzania ciężarówek na autostradzie i drodze ekspresowej ma swoje wyjątki od reguły. Ministerstwo Infrastruktury założyło, że pojazd ciężarowy może wyprzedzić inny, pod warunkiem że:

  • droga szybkiego ruchu składa się z co najmniej trzech pasów w jednym kierunku (ciężarówka może wyprzedzić inny pojazd drugim skrajnie prawym pasem ruchu),
  • pojazd wyprzedzany na drodze szybkiego ruchu z dwoma pasami ruchu w jednym kierunku porusza się z prędkością znacznie mniejszą od dopuszczalnej (ustawa nie precyzuje jednak dokładnego limitu, choć mówi się o 10 km/h poniżej dopuszczalnej prędkości),
  • wyprzedzany jest pojazd realizujący prace drogowe i wysyła żółte sygnały błyskowe.

Na wprowadzonych zmianach z pewnością zyskają kierowcy samochodów osobowych, którzy lubią jazdę szybką i jednostajną. Pojawia się jednocześnie pytanie o to, czy rzeczywiście decyzja o zakazie wyprzedzania przez ciężarówki wpłynie korzystnie na bezpieczeństwo wszystkich. W końcu monotonia jazdy w ciągu pojazdów ciężarowych na prawym pasie sprzyja znużeniu i w najgorszym przypadku - zaśnięciu.

Zakaz wyprzedzania się ciężarówek już obowiązuje jednak na drogach i należy go przestrzegać. Najbardziej może to zaskoczyć kierowców ciężarowych z zagranicy. Pamiętaj, że na drodze szybkiego ruchu liczy się nie tylko czujność i zasada ograniczonego zaufania. Nie na wszystko masz wpływ, dlatego przy okazji zakupu obowiązkowego ubezpieczenia OC pomyśl o rozszerzeniu ochrony. Na assistance krótkoterminowe możesz zdecydować się także tuż przed wyjazdem w trasę biegnącą przez drogi ekspresowe czy autostrady. Zobacz, jak szybko znajdziesz ofertę dla siebie w kalkulatorze OC i AC!

Warto wiedzieć!

  1. Nowe przepisy dotyczące zakazu wyprzedzania się dużych ciężarówek obowiązują od 1 lipca 2023 roku.
  2. Zakaz wyprzedzania się ciężarówek dotyczy zarówno dróg ekspresowych, jak i autostrad i muszą się do niego stosować kierowcy pojazdów kategorii N2 i N3.
  3. Za złamanie zakazu kierowcę czeka kara w postaci mandatu w wysokości 500-1000 zł oraz punkty karne. Ich dokładna liczba zależy od warunków i okoliczności, w których doszło do wykroczenia.
  4. Od nowelizacji ustawy w tym względzie obowiązuje kilka wyjątków. Przykładowo jedna ciężarówka może wyprzedzić drugą, jeśli pasów ruchu w jednym kierunku jest więcej niż dwa.
  5. Zakaz wyprzedzania ciężarówek podchodzi pod zasadę recydywy.

FAQ - najczęściej zadawane pytania

  1. Czy samochodem ciężarowym można wyprzedzać auta osobowe na autostradzie?

    Tak. Wprowadzony w lipcu zakaz dotyczy wzajemnego wyprzedzania się ciężarówek, co utrudnia ruch innym użytkownikom drogi. 

  2. Jak szybko może się poruszać ciężarówka drodze szybkiego ruchu?

    Pojazdy ciężarowe o dopuszczalnej masie do 3,5 tony mogą jechać z prędkością o 140 km/h - na autostradzie, do 120 km/h - na dwujezdniowej drodze ekspresowej, do 100 km/h - na jednojezdniowej drodze ekspresowej. W przypadku ciężarówek, których masa przekracza 3,5 tony, ograniczenie wynosi 80 km/h - zarówno na autostradzie, jak i ekspresówce.

  3. Ile kary może zapłacić kierowca ciężarówki, jeśli złamie zakaz wyprzedzania innego pojazdu ciężarowego?

    Wysokość mandatów czy liczba przyznanych punktów karnych zależą od typu drogi, na której doszło do wykroczenia. Mandat może wynieść od 500 do 1000 zł. Podobnie z punktami karnymi - kierowca ciężarówki może dostać od 6 do 8 punktów.

  4. Kiedy kierowca ciężarówki może wyprzedzić innego na drodze szybkiego ruchu?

    Od zakazu rzeczywiście przewidziano kilka wyjątków. Aby ciężarówka mogła wyprzedzić drugą, musi się to odbyć na drodze szybkiego ruchu z przynajmniej trzema pasami biegnącymi w jednym kierunku. Innym wyjątkiem jest wyprzedzanie na drodze szybkiego ruchu z dwoma pasami ruchu w jednym kierunku, jeśli wyprzedzany pojazd porusza się z prędkością znacznie mniejszą od dopuszczalnej. 

    Za kierownicą ciężarówki możne wyprzedzić także inny pojazd na drodze szybkiego ruchu, gdy pojazd wyprzedzany emituje sygnały ostrzegawcze i realizuje na jezdni prace drogowe.