Kolizja z dzikim zwierzęciem – jak postępować i kto zapłaci za szkodę?

Każdego roku w Polsce dochodzi do ponad 170 wypadków drogowych z powodu najechania na zwierzę - donoszą oficjalne raporty policyjne. Odnoszą się one jednak tylko do zdarzeń, w wyniku których doszło do utraty ludzkiego życia lub zdrowia. Bardziej szczegółowe dane zgromadziły natomiast Fundusz Żubra i Instytutu Biologii Ssaków PAN. Według nich, rocznie w naszym kraju dochodzi do ok. 22 tysięcy - 30 tysięcy kolizji drogowych z udziałem zwierząt.

Gdzie i kiedy najczęściej dochodzi do zderzeń z dzikimi zwierzętami? 

Najczęściej do kolizji z udziałem dzikich zwierząt dochodzi wiosną (w kwietniu i w maju), a także jesienią (w październiku i w listopadzie). Większość zdarzeń ma miejsce na leśnych drogach otoczonych polami, późnym popołudniem i wieczorem w godzinach 17:00 - 22:00 – wynika z danych Systemu Ewidencji Wypadków i Kolizji (SEWiK).

Dlaczego akurat wtedy? Jesienią występuje szczyt wędrówek dzikich zwierząt ze względu na okres godowy i gromadzenie zapasów na zimę. Równie aktywne są wiosną. Jeśli więc o tej porze roku jedziesz samochodem przez las, warto zachować szczególną ostrożność. Oczywiście, należy być ostrożnym zawsze. Zwierzęta mogą wychodzić na jezdnię także poza wiosennym i jesiennym sezonem i niekoniecznie w terenie zalesionym.

Jak się zachować po wyjściu zwierzęcia na drogę?

Podczas jazdy należy zwracać szczególną uwagę na znaki drogowe. W miejscach, w których często pojawiają się sarny, łosie czy jelenie, zarządcy dróg powinni ustawić znak A-18b: „Uwaga dzikie zwierzęta”. Obecność tego znaku wskazuje na częste pojawianie się zwierząt na jezdni i powinna skłonić do szczególnej ostrożności podczas przejeżdżania przez dany odcinek drogi. 

Załóżmy, że jedziesz drogą z takim oznaczeniem (lub bez) i nagle widzisz przed maską sarnę czy jelenia. Jak powinieneś się zachować? 

• Nie używaj klaksonu - zwierzę, które wychodzi na drogę może być przerażone, gdy zauważy nadjeżdżający samochód. Choć intuicyjnie pewnie chcesz zatrąbić, nie rób tego! Może to przynieść odwrotny skutek od zamierzonego – zwierzę zastygnie bez ruchu, zamiast uciec.
• Nie błyskaj światłami - snop ostrego światła najpewniej wywoła atak paniki u zwierzęcia.
• Jeżeli zauważysz z daleka, że przez jezdnię przechodzi jedna sarna, zwolnij i zaczekaj – zaraz może pojawić się całe stado. Lepiej stracić więcej czasu niż doprowadzić do niebezpiecznego zdarzenia i poważnie uszkodzić samochód.

Pamiętaj również o tym, że wciśnięcie pedału hamulca do oporu nie zawsze jest dobrą techniką, nawet jeśli podpowiada Ci tak intuicja. Jeżeli tak zrobisz, wystarczy złapanie pobocza czy śliska nawierzchnia, aby wprawić auto w poślizg – stracisz nad nim kontrolę. Jak zatem zahamować bezpiecznie? Jeśli odległość do zwierzęcia jest duża a prędkość niska, naciskaj pedał hamulca płynnie, aby auto zaczęło stopniowo wytracać prędkość. Gdy masz mniej czasu na reakcję, mocno wciśnij hamulec i stopniowo go puszczaj – pojazd powinien mocno zwolnić, ale bez wpadnięcia w poślizg. Możesz również przeprowadzić hamowanie awaryjne, wciskając maksymalnie jednocześnie pedały hamulca i sprzęgła.

Co robić po potrąceniu zwierzęcia?

Jeśli nie uda Ci się uniknąć zderzenia z dzikim zwierzęciem, nie odjeżdżaj z miejsca kolizji. W pierwszej kolejności włącz światła awaryjne i ustaw trójkąt ostrzegawczy. Zgodnie z art. 25 Ustawy o ochronie zwierząt, musisz także powiadomić o zdarzeniu odpowiednie służby.

Ranne dzikie zwierzę - gdzie zgłosić?

Po kolizji z dzikim zwierzęciem najlepiej wezwać funkcjonariuszy Policji. W zależności od miejsca wypadku i okoliczności możesz też powiadomić m.in.: członka Polskiego Związku Łowieckiego, funkcjonariusza straży ochrony kolei, straży gminnej, Straży Granicznej, pracownika Służby Leśnej lub Służby Parków Narodowych, strażnika Państwowej Straży Łowieckiej oraz strażnika łowieckiego.

Powiadomione przez Ciebie służby wezwą na miejsce zdarzenia specjalistę, który oceni czy zwierzę zostanie poddane leczeniu. Pamiętaj, aby do czasu przyjazdu funkcjonariuszy nie podchodzić do leżącego zwierzęcia, nawet jeśli wydaje się martwe. Jego reakcja będąca efektem zranienia może być gwałtowna i niebezpieczna dla Ciebie.

Wypowiedź eksperta

W sytuacji, gdy zwierzę uciekło, a samochód jest uszkodzony, warto zrobić również zdjęcia zniszczeń oraz np. sierści czy krwi, które są widoczne na zewnątrz pojazdu. Może to stanowić podstawę do ubiegania się o wypłatę odszkodowania od towarzystwa ubezpieczeniowego.

Katarzyna Gaweł, Specjalista ds. ubezpieczeń komunikacyjnych

Czy za potrącenie zwierzęcia grożą jakieś konsekwencje?

Potrącenie dzikiego zwierzęcia na drodze najczęściej nie wiąże się z żadnymi konsekwencjami natury prawnej. Do takich sytuacji dochodzi nawet mimo właściwego oznakowania drogi znakiem A-18b i zachowania należytej ostrożności kierowców. Z tego powodu wezwanie na miejsce policji czy straży miejskiej nie równa się otrzymaniu mandatu czy punktów karnych.

Poważne konsekwencje mogą jednak spotkać kierowcę, który odjedzie z miejsca zdarzenia bez poinformowania o tym właściwych służb. Grozi za to kara aresztu lub grzywny. Sąd może również nałożyć na kierowcę obowiązek wpłacenia nawiązki w wysokości do 1000 zł na cel związany z ochroną zwierząt.

Kolizja z dzikim zwierzęciem - odszkodowanie

Sarna czy dzik - co zrozumiałe i oczywiste - nie są objęte obowiązkowym ubezpieczeniem OC, tak jak pojazdy mechaniczne. Niektórzy kierowcy mają jednak szansę na uzyskanie odszkodowania za skutki kolizji z dzikim zwierzęciem od ubezpieczycieli kilku podmiotów. Zgodnie z Ustawą o drogach publicznych, odpowiedzialność za ochronę kierowców przed dzikimi zwierzętami ponosi zarządca drogi. 

Aby zmniejszyć ryzyko kolizji, stosuje się m.in. odpowiednie ogrodzenia - głównie przy autostradach oraz specjalne wiadukty ułatwiające zwierzynie bezpiecznie przejście na drugą stronę jezdni. Gdy zastosowanie tego typu zabezpieczeń nie jest możliwe, zarządca ma obowiązek postawić znak ostrzegawczy A-18b. Jego obecność przy drodze, na której doszło do kolizji z dzikim zwierzęciem, praktycznie wyklucza możliwość uzyskania odszkodowania od zarządcy. 

Do kogo zgłosić się po odszkodowanie po kolizji z dzikim zwierzęciem?

Jeżeli znaku A-18b nie ma, warto spróbować powalczyć o zwrot kosztów naprawy uszkodzonego auta. Szczególnie, gdy w okolicy występuje duża populacja dzikich zwierząt i w przeszłości dochodziło do wypadków drogowych z ich udziałem. Warto przy tym pamiętać, że drogi w Polsce podlegają różnym zarządcom. Należą do nich:

• drogi krajowe (w tym autostrady i ekspresowe) – Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad,
• drogi wojewódzkie – zarząd województwa,
• drogi powiatowe – zarząd powiatu,
• drogi gminne – wójt, burmistrz lub prezydent miasta.

Może się zdarzyć, że winę za szkody spowodowane przez zwierzęta ponosi nadleśnictwo, którego obowiązkiem jest informowanie zarządców dróg o ruchach zwierząt. Sprawdź również, czy w momencie kolizji w okolicy nie odbywało się polowanie (informacje powinny być dostępne w księdze wyjść na polowania). Często zdarza się, że spłoszone strzałami dzikie zwierzęta wybiegają na drogę. Jeśli tak się stało, za poniesione szkody odpowiada organizator polowania, czyli zarządca koła łowieckiego. 

Niestety, w takiej sytuacji to na Tobie ciąży obowiązek udowodnienia, że do kolizji z dzikim zwierzęciem doszło z winy zarządcy drogi lub koła łowieckiego. W związku z tym musisz dokładnie zebrać dowody, które potwierdzą przebieg zdarzenia. Mogą to być:

• zdjęcia z miejsca kolizji dokumentujące uszkodzenia samochodu czy brak znaków ostrzegawczych przed występowaniem dzikich zwierząt w okolicy,
• notatka policyjna,
• zeznania świadków,
• statystyki wypadków z udziałem dzikich zwierząt w miejscu zdarzenia, które możesz uzyskać od policji, nadleśnictwa lub koła łowieckiego.

Jakie ubezpieczenie dobrowolne chroni w razie kolizji z dzikim zwierzęciem? 

Obawiasz się skomplikowanych formalności związanych z dochodzeniem odszkodowania po potrąceniu dzikiego zwierzęcia? Zdecyduj się na zakup dobrowolnego ubezpieczenia autocasco. AC z ochroną przed dzikimi zwierzętami może Ci pomóc uniknąć wielu problemów. Po pierwsze, w razie kolizji bardzo szybko otrzymasz odszkodowanie pozwalające naprawić uszkodzony samochód. Po drugie, nie trzeba będzie dochodzić roszczeń od zarządcy drogi lub koła łowieckiego, co może zająć bardzo dużo czasu i zakończyć się niepowodzeniem.

Gdzie kupić AC na wypadek kolizji z dzikim zwierzęciem?

W prosty sposób autocasco w pakiecie z OC możesz znaleźć w kalkulatorze rankomat.pl.

Kalkulacja z 05.03.2025 r., 43-latek z Łowicza, właściciel Skody Fabii z 2017 r., poj. silnika 1 l