10 najpiękniejszych greckich wysp, które warto wybrać na wakacje

Santorini kojarzy się z zachodami słońca, Mykonos z imprezami, a Kreta ze starożytnymi ruinami. Ale Grecja to znacznie więcej niż te trzy nazwy, które pojawiają się w każdym przewodniku. To setki wysp, z których każda ma coś wyjątkowego. Jeśli nie wiesz, którą z nich wybrać na swój urlop, ten przewodnik pomoże Ci podjąć decyzję.

Zaplanuj z nami swój urlop!

Wakacje 2025 z rankomat.pl

Wakacje na greckich wyspach - dlaczego warto?

Grecja to jeden z niewielu krajów w Europie, gdzie wakacyjny klimat trwa od wiosny do późnej jesieni. Sezon zaczyna się już w kwietniu, a kończy w październiku. To daje mnóstwo możliwości na wyjazd bez tłumów turystów i w bardziej przystępnych cenach. Każda wyspa ma swój własny charakter – od kosmopolitycznych kurortów po odludne zatoczki, w których można poczuć się jak na końcu świata.

Greckie wyspy to także idealne miejsce dla tych, którzy nie lubią się nudzić. Można tu nurkować w krystalicznie czystej wodzie, odkrywać starożytne ruiny, wędrować po górskich szlakach lub spróbować swoich sił w sportach wodnych. Na jednej wyspie można spędzić całe wakacje, ale równie dobrze można zaplanować wyjazd w wersji „island hopping” i zobaczyć kilka miejsc w trakcie jednej podróży.

Nie można też zapomnieć o kuchni. Świeże ryby, grillowane owoce morza, lokalne sery, soczyste pomidory i oliwa z pierwszego tłoczenia to tylko część greckiego menu. Do tego kieliszek ouzo lub domowego wina i widok na morze – trudno o lepszy sposób na zakończenie dnia.

Dzięki dobrze rozwiniętym połączeniom promowym i lotniczym dotarcie na wyspy jest łatwiejsze niż kiedykolwiek, a wybór jest tak duży, że każdy znajdzie tu coś dla siebie – niezależnie od tego, czy szuka luksusowego kurortu, dzikiej przyrody, czy rodzinnej atmosfery w kameralnym hotelu.

Wyspy greckie, które warto wybrać na wakacje 

Grecja ma ponad 200 zamieszkanych wysp i każda z nich ma swój własny charakter. Jedne słyną z luksusowych kurortów i tętniącego życia nocnego, inne z kameralnych wiosek i odludnych plaż. Są takie, które kuszą antycznymi ruinami i takie, które zachwycają dziką przyrodą.

Nie ma jednej uniwersalnej odpowiedzi na pytanie, która z nich jest najlepsza – wszystko zależy od tego, czego oczekujesz od wakacji. Żeby ułatwić Ci wybór, opiszemy kilka najpopularniejszych z nich.

Santorini 

Każdy miłośnik podróży doskonale kojarzy bielone domki z niebieskimi kopułami w Santorini. Wyspa zachwyca romantyczną aurą, pięknymi krajobrazami i urokami zachodów słońca, które tutaj prezentują się wyjątkowo wspaniale.  

Santorini to wulkaniczna wyspa, położona na Morzu Egejskim, wchodząca w skład archipelagu Cyklad. Oddalona jest o 175 km na południowy wschód od wybrzeża Grecji i 110 km na północ od wybrzeża Krety. Jej dawna nazwa to Kalliste, co po grecku oznacza najpiękniejszą.  

Faktycznie, dziś Santorini uważana jest za najpiękniejszą wyspę grecką. Królują tutaj czarne wulkaniczne plaże i malownicze zatoczki. Z pewnością warto zobaczyć również stolicę Santorini – Firę. Gwarne miasteczko z białymi domkami zawieszonymi nad przepaścią, pomimo niewielkich rozmiarów ma całkiem sporo do zaoferowania.

Znajduje się tutaj wiele tawern, restauracji z doskonałym lokalnym jedzeniem, kawiarnie, butiki i sklepy. Sieć labiryntu uliczek dodaje uroku pieszemu zwiedzaniu, a dostępne na każdym kroku zabytki pozwalają poznać historię wyspy.  

Zakynthos 

Zakynthos to jedna z Wysp Jońskich, która zachwyca przede wszystkim walorami naturalnymi. To tutaj najłatwiej odnaleźć wyciszenie i spokój, w samym centrum zlewających się na horyzoncie odcieni błękitu nieba i tafli wody.  

Zakynthos położone jest za zachód od Peloponezu i jest trzecią, co wielkości Wyspą Jońską. Jej nazwa pochodzi od imienia syna mitologicznego Dardanosa, króla Arkadii. Z kolei na kartach historii wyspa zapisała się już w dziełach Homera, który zaliczał ją do państwa rządzonego przez Odyseusza.  

Dziś Zakynthos nadal zachwyca, będąc jednym z najczęstszych wyborów wakacyjnych turystów z całego świata. Nazywana „Kwiatem Lewantu” i „Wyspą Żółwi” może poszczycić się wyjątkowo gęstą roślinnością, pośród której znajdziemy oliwki, porzeczki, winogrona i owoce cytrusowe.

Czas tutaj płynie zdecydowanie wolniej, a wyspa obfituje w liczne atrakcje, pośród których każdy znajdzie coś dla siebie. Najbardziej turystyczną częścią wyspy jest część południowa, a na południowym zachodzie wyspy znajduje się lotnisko Dionysos Solomos, które łączy Zakynthos z innymi greckimi lotniskami.  

Kreta 

Największa i zdecydowanie najbardziej znana wyspa grecka. Pojawiająca się już w mitologii greckiej i popularyzowana przez Homera Kreta jest kolebką kultury minojskiej. Położona pomiędzy Europą, Afryką i Azją na południowym krańcu Morza Egejskiego, szczyci się najdłuższym latem w Europie.

Knossos – miejscowość na wyspie - jest drugim najczęściej odwiedzanym miejscem archeologicznym w Grecji po Akropolu, z ponad 1 mln odwiedzających rocznie. Z kolei na samej Krecie znaleźć można aż 3000 różnych jaskiń.  

Usytuowanie Krety na granicy trzech kontynentów wywarło ogromny wpływ na lokalną kuchnię. Uważana za jedną z najzdrowszych i najsmaczniejszych na świecie, bazuje na słynnej oliwie z oliwek nazywanej „płynnym złotem”.  

Jednak Kreta ma znacznie więcej do zaoferowania niż tylko rozkosz dla podniebienia. Czekają tu również liczne atrakcje na miłośników historii, antyków, aktywnego wypoczynku i tych, którzy planują odpocząć, spędzając urlop na plaży. Warto również pamiętać, że sam Hipokrates głosił, że powietrze na Krecie czyni cuda i leczy choroby.  

Kefalonia  

Na tej greckiej wyspie życie toczy się zdecydowanie wolniej niż na pozostałej części globu. Kefalonia zwana również „najpilniej strzeżoną grecką tajemnicą”, przez wielu uważana jest za lokalizację najpiękniejszych plaż w całym państwie. To największa w archipelagu Wysp Jońskich i jednocześnie najrzadziej oblegana przez turystów wyspa.

Znaleźć tu można plaże, które wyróżnia turkusowy odcień wody, a bezkres na horyzoncie doskonale sprzyja odpoczynkowi. Równie ciekawym obiektem atrakcji turystycznej na Kefalonii może być Fiskardo, czyli malownicza miejscowość, którą szczególnie upodobały sobie osobistości świata celebrytów.

Spotkać tu można niekiedy przedstawicieli śmietanki Hollywood i europejskich bywalców czerwonych dywanów. Fiskardo to zdecydowanie wyjątkowe miejsce również przez wzgląd na swoją historię - to jedyne miasto, które nie zostało zniszczone podczas trzęsienia ziemi w 1953 roku.  

Kolejną perełką, której nie można pominąć jest Jaskinia Melissani. To tutaj według lokalnych legend nieszczęśliwie zakochana nimfa rzuciła się do wody, aby zakończyć swój żywot. Również miłośnicy zabytków znajdą coś dla siebie. Świątynia Gerasimos, której wzniesienie sięga aż XVI wieku, usytuowana jest w samy sercu wyspy. Przechowywane są w niej szczątki patrona Kafalonii – Gerasimosa.

Rodos 

Jeśli można by wskazać tylko jedno skojarzenie, które nasuwa się na myśl o greckiej wyspie Rodos – zapewne byłoby to wyjątkowo pyszne jedzenie. I słusznie. Śmiało można zaryzykować stwierdzenie, że nigdzie ryby i owoce morza nie są tak smaczne, jak tutaj.  

Rodos jest wyspą na Morzu Egejskim, największą z kompleksu wysp Dodekanezu. Znajduje się na południowo-wschodnim skraju archipelagów Dodekanezu, z widokiem na wybrzeża Azji Mniejszej. Obecnie w Rodos – głównym mieście na wyspie mieszka około 120 000 mieszkańców. Sama wyspa ma 80 km długości i 38 km szerokości.

Rodos to - podobnie jak pozostałe wyspy greckie – swoisty raj na ziemi dla turystów. Krajobrazy zapierają tu dech w piersiach, a zabytki i piękne lokalizacje na długo pozostają w pamięci.

Są tu również plaże, na których spokojnie odnajdą się zarówno indywidualiści, jak i imprezowicze. Rodos posiada 18 plaż, które oznaczone są niebieską flagą, symbolem najwyżej czystości. Znajduje się tu także oficjalna plaża dla naturystów. 

Paros 

Paros zwane jest również Perłą Cyklad. Położona w połowie drogi do Aten i Santorini, słynie przede wszystkim z kamieniołomu marmuru paryjskiego. Jest wyspą górzystą, dlatego z łatwością można zaplanować tu wdrapanie się na jeden z dostępnych szczytów i podziwianie okolicy w doskonałym punkcie widokowym.

Tutejsza architektura również nie pozostanie obojętna. Białe kamienne domki, niebieskie dachy, ciasne uliczki i urocze restauracje czarują na każdym kroku. W lokalnych knajpkach spróbować można wyśmienitych owoców morza, greckiego wina, suszonych fig z sezamem oraz wyrobów własnych tutejszych mieszkańców.  

Na wyspie greckiej Paros znajdują się również liczne zabytki i pozostałości po niezwykłej historii. Plaże Paros cechuje czystość oraz otaczające z każdej strony wysokie klify o nieregularnych kształtach.

Miłośnicy sportów wodnych bez najmniejszego problemu znajdą tutaj przestrzeń do doskonalenia umiejętności. Najbardziej intensywnie dzieje się to przy plaży Molos, która stanowi swego rodzaju mekkę dla windsurferów.  

Mykonos 

Mykonos, znane z kolorowych kadrów w mediach społecznościowych, klimatem i niepowtarzalnym urokiem co roku przyciąga turystów z całego świata. Nie bez kozery Mykonos zasłużyło sobie na miano hałaśliwej wyspy, która nigdy nie zasypia.  

Słynie z prestiżowych barów i modnych klubów, w których zdarza się natknąć na gwiazdy z pierwszych stron pism plotkarskich. Jednak imprezy to tylko część oblicza tej wyjątkowej greckiej wyspy.  

Idylliczne plaże ze złotym piaskiem pod stopami, romantyczne uliczki, doskonała lokalna gastronomia i stolica wyspy – Chora - to propozycje dla tych, którzy preferują znacznie spokojniejszy wypoczynek.

Silne wiatry, które nawiedzają wyspę stanowią doskonałe warunki do zmagań z falami od maja do października. Z kolei nurkowanie na Mykonos to doświadczenie, które obfituje w możliwość odkrywania fascynującej wodnej flory i fauny oraz pozostałości po starożytnych cywilizacjach.  

Korfu 

W zestawieniu najpiękniejszych wysp greckich nie może zabraknąć Korfu uważanej za najbardziej zieloną wyspę grecką. Górzysty teren, którym się charakteryzuje to świetna propozycja dla tych, którzy planują podczas urlopu trekking lub górzystą wspinaczkę.

W porównaniu z innymi wyspani greckimi, na Korfu panuje charakterystyczne wilgotna aura. Taki klimat sprzyja rozwojowi bujnej roślinności, która doskonale współgra z architekturą Korfu. Znajduje się tu mnóstwo wartych uwagi atrakcji, których zdecydowanie nie można przeoczyć.  

Atrakcją numer jeden na Korfu jest Monaster Vlacherna, czyli wschodni klasztor połączony z wyspą pomostem. Ponadto, na wyspie znajduje się kilka ciekawych muzeów, a w tym Muzeum Archeologiczne i Muzeum Bizantyjskie, gdzie przechowywane są cenne okazy, pozyskane podczas wykopalisk archeologicznych.

Wyruszając na południe od centrum miasta, dotrzeć można do pozostałości po świątyni Artemidy i ruin doryckiej świątyni Hery. Z kolei, w północnej części wyspy dominują tereny górzyste, które w towarzystwie zatok stanowią niezapomniany widok.  

Hydra  

Kolorowa wyspa grecka blisko Aten i jednocześnie jednak z siedmiu niewielkich Wysp Sarońskich. Ze względu na malowniczą zabudowę oraz bliskość kontynentu stanowi doskonałą alternatywę dla jednodniowych wycieczek z Aten. 

Doskonale utrzymana architektura jeszcze z czasów XVIII wieku jest atrakcją samą w sobie na Hydrze. Bielone domki usytuowane na wzgórzu, szczególnie oglądane z portu, prezentują się niezwykle uroczo. Uroku wszędobylskiej bieli nadają zielenie, czerwienie, róże i cała paleta pastelowych odcieni roślin, które wyjątkowo obficie występują na wyspie. Na Hydrze znajduje się kilka raczej niewielkich plaż.  

Wybierając się na Hydrę w okresie letnim, warto pamiętać, że pomimo tego, że to znacznie mniejsza grecka wyspa niż Santorini czy Mykonos, to w szczycie sezonu zawitać może tu nawet 10 000 turystów dziennie.

Planując więc nocleg – należy zrobić to odpowiednio wcześniej, szczególnie w weekend, kiedy na Hydrę przybywają nie tylko turyści z całego świata, ale i Grecy, pracujący na co dzień w Atenach.  

Gavdos 

Ostatnia w zestawieniu wyspa grecka to najbardziej wysunięty na południe punk Europy, część regionu Chania na Krecie. Gavdos znajduje się w odległości 50 km od miasta Chora Sfakion i sama ma zaledwie 32 kilometry powierzchni.

Wyspa często utożsamiana jest z mityczną wyspą Ogygia, na której według legend Odyseusz był przez 7 lat uwięziony przez nimfę o imieniu Kalipso. 

Ta niepozorna wysepka ma zaledwie 32 kilometry powierzchni i garstkę mieszkańców. Gavdos to miejsce, które szczególnie upodobali sobie kamperowicze, którzy mogą cieszyć się tutaj wyjątkową atmosferą wyspy. To tutaj również zaobserwować można z bliska liczne gatunki flory i fauny, które na Gavdos rozwijają się wyjątkowo bujnie. 

Atrakcje na wyspach greckich – czego koniecznie spróbować? 

Wyspy greckie to nie tylko miejsce na błogi odpoczynek z widokiem na lazurowe morze. Dla tych, którzy wolą aktywnie spędzać czas, możliwości są niemal nieograniczone – od nurkowania wśród podwodnych jaskiń po trekking na zboczach czynnych wulkanów.

Różnorodność krajobrazów sprawia, że każdy znajdzie tu coś dla siebie – niezależnie od tego, czy preferuje wodne szaleństwo, piesze wędrówki czy odkrywanie lokalnych smaków.

Sporty wodne

Greckie wyspy to prawdziwy raj dla miłośników sportów wodnych. Na Zakynthos, Lefkadzie czy Mykonos znajdziesz idealne warunki do windsurfingu i kitesurfingu – stałe wiatry i szerokie, piaszczyste plaże sprzyjają sportowym wyzwaniom. Jeśli wolisz spokojniejsze aktywności, snorkeling i nurkowanie to świetny sposób na odkrycie podwodnego świata.

Najlepsze miejsca do nurkowania to Kreta, Karpathos i Amorgos, gdzie można eksplorować podwodne jaskinie, wraki statków oraz rafy koralowe.

Popularne aktywności wodne na greckich wyspach:

• Nurkowanie i snorkeling – najlepsze miejsca to Amorgos, Karpathos, Kreta.
• Kajakarstwo morskie – dostępne na Santorini, Skopelos czy Korfu, gdzie można płynąć wzdłuż klifów i do ukrytych plaż.
• Wyprawy wędkarskie – opcja dla miłośników połowów, szczególnie na Rodos i Kos.
• Żeglarstwo i rejsy jachtami – idealne na Cykladach i Dodekanezie.
• Surfing, windsurfing, kitesurfing – najlepsze warunki panują na Lefkadzie, Rodos i Mykonos.

Trekking i wędrówki

Niektóre greckie wyspy mają nie tylko piękne plaże, ale i wspaniałe trasy trekkingowe. Kreta to jedno z najlepszych miejsc dla wędrowców – Wąwóz Samaria to jeden z najdłuższych wąwozów w Europie, a szlak na Górę Psiloritis prowadzi na najwyższy szczyt wyspy.

Jeśli marzy Ci się spacer po kraterze wulkanu, odwiedź Nisyros lub Santorini, gdzie można zobaczyć aktywne formacje geotermalne. Na miłośników rowerowych wypraw czekają wyznaczone trasy na Kos i Rodos.

Polecane trasy trekkingowe:

• Wąwóz Samaria (Kreta) – 16-kilometrowy szlak wśród klifów i rzek.
• Góra Zas (Naksos) – najwyższy szczyt Cyklad z panoramicznym widokiem.
• Krater wulkanu (Nisyros) – możliwość zejścia do aktywnej kaldery.
• Szlak z Oii do Firy (Santorini) – spektakularna trasa z widokiem na kalderę.

Jazda konna i quady

Jeśli zamiast pieszych wędrówek wolisz zwiedzać wyspy w inny sposób, świetną opcją jest jazda konna. Na Korfu, Rodos i Kos można znaleźć stadniny oferujące przejażdżki brzegiem morza lub przez górzyste tereny. Jeśli szukasz większej dawki adrenaliny, dobrym wyborem będą quady – w wielu miejscach można wypożyczyć pojazdy i odkrywać mniej dostępne zakątki wysp.

Prywatne rejsy – nie tylko dla milionerów

Jednym z najlepszych sposobów na odkrycie ukrytych plaż i zatok jest wynajęcie łodzi lub rejs katamaranem. Na Paros, Milos czy Zakynthos znajdziesz oferty zarówno na luksusowe jachty, jak i niewielkie łodzie, które nie wymagają specjalnych uprawnień. To świetny sposób, by zobaczyć wyspy od strony morza, uniknąć tłumów i zatrzymać się w miejscach, do których nie prowadzą żadne drogi lądowe.

Ubezpieczenie turystyczne do Grecji - jak je wybrać?

Ubezpieczenie turystyczne do Grecji to element wycieczki, o którym dla własnego dobra i bezpieczeństwa lepiej nie zapominać. Chociaż Karta EKUZ jest w Grecji honorowana, to pokrywa ona jednak jedynie część kosztów leczenia, za pozostałą część zmuszeni będziemy zapłacić z własnej kieszeni.  

Ubezpieczenie turystyczne przyda się również w innych sytuacjach, których konsekwencje bez odpowiedniej pomocy mogą być bardzo nieprzyjemne. Aby jednak tak było, polisa turystyczna do Grecji powinna zapewniać:  

• odpowiednio wysoką sumę kosztów leczenia, 
• ratownictwo, 
• ochronę NNW, 
• OC w życiu prywatnym,  
• ubezpieczenie bagażu, 
• Assistance. 

Poza tym, warto również zastanowić się nad stosownym rozszerzeniem standardowej polisy.  

Naszym okiem

Rozszerzenie polisy to nic innego, jak dokładna personalizacja ubezpieczenia turystycznego, która w zależności od naszych potrzeb, pomoże nam uzyskać odpowiednią pomoc. Jeśli więc mamy w planach aktywności, imprezowanie lub po prostu spokojny wypoczynek, ale borykamy się z chorobą przewlekła – warto przeanalizować rozwiązanie jakim jest rozszerzenie ubezpieczenia turystycznego.

Patrycja Pałka, Specjalista ds. ubezpieczeń turystycznych

W zależności od ubezpieczyciela, najczęściej przydatne rozszerzenia to: 

• ochrona podczas uprawiania sportów wysokiego ryzyka lub ekstremalnych (np. nurkowania, surfingu, lotu balonem, rejsu statkiem itp.), 
• ubezpieczenie chorób przewlekłych, 
• kontynuacja rehabilitacji po powrocie do kraju. 

Jeśli planujesz aktywne wakacje na greckich wyspach, warto zadbać o dopasowanie odpowiedniego rodzaju ochrony. Ubezpieczenie powinno obejmować sporty wodne i trekking, a także zapewniać pokrycie kosztów leczenia i ewentualnej akcji ratunkowej.

Warto także sprawdzić, czy wypożyczalnia sprzętu wodnego lub organizator wycieczek oferuje dodatkowe ubezpieczenie w razie wypadków.

Ile kosztuje ubezpieczenie turystyczne do Grecji? 

Ubezpieczenie turystyczne do Grecji dla jednej osoby to niewielki wydatek w stosunku do kosztów leczenia w tym kraju. Rozszerzenie zakresu polisy o ubezpieczenie nurkowe, to zaledwie kilka złotych dziennie, w których zagwarantowaną mamy pomoc i odpowiednią ochronę podczas uprawiania sportów wodnych.

Ubezpieczenie na 10-dniową podróż do Grecji dla dwóch osób

Ubezpieczyciel	Zakres ubezpieczenia			Cena
	Koszty leczenia 40 000 eur	Ratownictwo 40 000 eur	Bagaż -	96,00 zł 2 os. / 10 dni Kup ubezpieczenie
	Dodatkowo: NNW: 20 000 złsporty objęte polisą: 17zdarzenia pod wpływem alkoholuzachorowanie COVID-19
	Koszty leczenia 30 000 eur	Ratownictwo 5 000 eur	Bagaż 300 eur	83,00 zł 2 os. / 10 dni Kup ubezpieczenie
	Dodatkowo: NNW: 3 000 eursporty objęte polisą: 10zdarzenia pod wpływem alkoholusprzęt sportowyzachorowanie COVID-19
AXA	Koszty leczenia 600 000 zł	Ratownictwo 600 000 zł	Bagaż 3 000 zł	183,20 zł 2 os. / 10 dni Kup ubezpieczenie
	Dodatkowo: NNW: 50 000 złOC: 250 000 złsporty objęte polisą: 114zdarzenia pod wpływem alkoholusprzęt sportowyzachorowanie COVID-19
	Koszty leczenia 500 000 zł	Ratownictwo 500 000 zł	Bagaż 1 000 zł	219,00 zł 2 os. / 10 dni Kup ubezpieczenie
	Dodatkowo: NNW: 50 000 złOC: 200 000 złzdarzenia pod wpływem alkoholuzachorowanie COVID-19

Ubezpieczenie na 10-dniową podróż do Grecji dla dwóch osób

96,00 zł 2 os. / 10 dni
Koszty leczenia 40 000 eur	Ratownictwo 40 000 eur	Bagaż -
Dodatkowo: NNW: 20 000 złsporty objęte polisą: 17zdarzenia pod wpływem alkoholuzachorowanie COVID-19
Kup ubezpieczenie
83,00 zł 2 os. / 10 dni
Koszty leczenia 30 000 eur	Ratownictwo 5 000 eur	Bagaż 300 eur
Dodatkowo: NNW: 3 000 eursporty objęte polisą: 10zdarzenia pod wpływem alkoholusprzęt sportowyzachorowanie COVID-19
Kup ubezpieczenie
AXA 183,20 zł 2 os. / 10 dni
Koszty leczenia 600 000 zł	Ratownictwo 600 000 zł	Bagaż 3 000 zł
Dodatkowo: NNW: 50 000 złOC: 250 000 złsporty objęte polisą: 114zdarzenia pod wpływem alkoholusprzęt sportowyzachorowanie COVID-19
Kup ubezpieczenie
219,00 zł 2 os. / 10 dni
Koszty leczenia 500 000 zł	Ratownictwo 500 000 zł	Bagaż 1 000 zł
Dodatkowo: NNW: 50 000 złOC: 200 000 złzdarzenia pod wpływem alkoholuzachorowanie COVID-19
Kup ubezpieczenie

Aby wybrać ubezpieczenie podróżne najlepiej dopasowane do indywidualnych potrzeb zarówno pod kątem planów, jak i ceny wystarczy skorzystać z kalkulatora ubezpieczeń turystycznych w rankomat.pl. 

Narzędzie pozwala na dokładna analizę elementów polisy, zapoznanie się z warunkami OWU przed zakupem i sam zakup bez potrzeby wychodzenia z domu.   poruszającymi się w przestrzeni publicznej.