Jakie świadczenia gwarantuje ubezpieczenie OC pojazdu?

Co to jest ubezpieczenie OC?

Ubezpieczenie OC to inaczej ubezpieczenieodpowiedzialności cywilnej, w skład którego wchodzi rekompensata szkód osobowych i materialnych, powstałych w następstwie zdarzenia drogowego.  Polisa OC zawsze przypisana jest do konkretnego samochodu, a nie osoby. Obowiązek wykupienia polisy OC przez posiadaczy pojazdów mechanicznych jest uregulowany ustawą z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych. 

Po zakończeniu okresu OC automatycznie wznawia się na kolejny okres ubezpieczenia. Dzięki temu zapominalscy kierowcy nie muszą martwić się luką w ochronie. 

Warto jednak pamiętać, że ubezpieczenie nie wznawia się w czterech przypadkach:

• jeżeli całość składki nie została opłacona,

• po sprzedaży pojazdu,

• po ogłoszeniu upadłości zakładu ubezpieczeń lub cofnięciu zezwolenia na wykonywanie działalności ubezpieczeniowej,

• czyli w przypadku pojazdu otrzymanego w spadku lub darowiźnie.

Polisa jest zawierana na okres 12 miesięcy. Sumy gwarancyjne określa Komisja Europejska. 

Obecne stawki, obowiązujące od stycznia 2019 roku to:

• w przypadku szkód na osobie – 5 210 000 euro w odniesieniu do jednego zdarzenia, bez względu na liczbę poszkodowanych,
• w przypadku szkód w mieniu – 1 050 000 euro w odniesieniu do jednego zdarzenia, bez względu na liczbę poszkodowanych.

Dzięki polisie sprawca kolizji lub wypadku nie odpowiada swoim majątkiem za wyrządzone szkody materialne i osobowe. Poszkodowany od razu zwraca się do firmy ubezpieczeniowej, ta profesjonalnie wycenia szkodę i pokrywa ją. Nie każdy kierowca wyjeżdżający na drogę byłby w stanie odpowiadać za szkody do kilku milionów euro. Warto mieć zawsze na uwadze, że takie szkody także się zdarzają. 

Od czego zależy cena OC?

Bardzo często jest tak, że w jednym towarzystwie ubezpieczeniowym, ta sama osoba może zapłacić za OC 400 zł, a w innym 867 zł. Dzieje się tak, gdyż na wysokość polisy mają wpływ konkretne czynniki.

Marka i model samochodu, wiek i wykonywany zawód właściciela, stan cywilny, okres posiadania prawa jazdy, czy pojemność silnika. To tylko kilka przykładów, które są dla towarzystw ubezpieczeniowych istotne. Ubezpieczyciele, ustalając końcową cenę OC, zazwyczaj biorą pod uwagę dwie grupy czynników.

Pierwsza z nich to uniwersalne elementy, które mają znaczenie dla każdego ubezpieczyciela. Natomiast druga grupa to nico inne czynniki, które dane towarzystwo analizuje według własnej polityki, nadając im różną wagę.

Stąd inna wysokość polisy OC dla tej samej osoby.

Jakie są wyłączenia w OC?

OC jest obowiązkowe i jego zakres reguluje ustawa. Czy więc ubezpieczyciele odpowiadają za wszystkie szkody? Nie. 

Ustawa jasno określa przypadki, w których zakład ubezpieczeń nie przyjmie odpowiedzialności. Są to:

• szkody dotyczące uszkodzenia lub utraty mienia wyrządzone przez kierującego właścicielowi pojazdu, także w przypadku, gdy sprawca szkody jest właścicielem pojazdu, którym wyrządził szkodę i jednocześnie jest właścicielem lub współwłaścicielem pojazdu poszkodowanego,
• szkody w przewożonych za opłatą ładunkach, przesyłkach lub bagażu, szkody dotyczące utraty gotówki, biżuterii, papierów wartościowych, dokumentów, zbiorów filatelistycznych, numizmatycznych itp.,
• szkody dotyczące skażenia lub zanieczyszczenia środowiska.

W powyższych przypadkach ubezpieczyciel odmówi wypłaty odszkodowania, a sprawca będzie musiał odpowiadać za nie własnym majątkiem. Dlatego ważne jest, aby dokładnie zapoznać się z dokumentem OWU tuż przed podpisaniem umowy. Świadomość tego, jakie ryzyka są wykluczone z odpowiedzialności ubezpieczyciela to „parasol ochronny” przed nieprzyjemnymi konsekwencjami.

„Każda odmowna decyzja ubezpieczyciela powinna być odpowiednio uzasadniona. Jeśli towarzystwo ubezpieczeniowe odmówi wypłaty świadczenia, pamiętaj że masz prawo wglądu do dokumentacji” – mówi Stefania Stuglik, specjalista do spraw ubezpieczeń komunikacyjnych w rankomat.pl

Kiedy jeszcze ubezpieczyciel może odmówić wypłaty świadczenia?

Towarzystwo ubezpieczeniowe odmawia wypłaty odszkodowania w takich sytuacjach, jak:

• niska wartość szkody;
• kwota odszkodowania jest wyższa niż suma gwarancyjna;
• prowadzenie pojazdu pod wpływem środków odurzających;
• kiedy terytorium, na którym doszło do zdarzenia drogowego nie należy do terytorium respektowanego przez ubezpieczyciela (tak zwany zakres terytorialny polisy);
• ucieczka z miejsca zdarzenia;
• faktyczny brak zadeklarowanych zabezpieczeń przeciwkradzieżowych;
• celowe spowodowanie szkody;
• brak ważnego badania technicznego;

Od każdej decyzji ubezpieczyciela można się odwołać. Warto jednak pamiętać, że w przypadku ubezpieczenia OC przysługuje na to 3 lata. od dnia zgłoszenia szkody.

Aby jednak uzyskać pozytywną odpowiedź, odwołanie powinno być konkretne i rzeczowe. Uzasadnij, dlaczego nie zgadzasz się z decyzją ubezpieczyciela – odnieś się do danego przypadku, wyjaśniając swoją pozycję. Często stosowanym również zabiegiem jest zlecenie oceny szkody rzeczoznawcy.

Co więcej, treść Uchwały SN z dnia 2 września 2019 r. (III CZP 99/18) mówi, że:

„Poszkodowanemu oraz cesjonariuszowi roszczeń odszkodowawczych z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje od ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej zwrot kosztów tzw. prywatnej opinii (ekspertyzy) rzeczoznawcy, jeżeli jej sporządzenie było niezbędne do efektywnego dochodzenia odszkodowania.”

Jest to niewątpliwie kolejny krok do znacznej poprawy jakości likwidacji szkód i zwiększenia uprawnień strony poszkodowanej. Jeśli okaże się, że opinia niezależnego rzeczoznawcy będzie niezbędna do dochodzenia odszkodowania, a tym samym zdobycia rzetelnego wyliczenia świadczenia - koszt opinii poniesie zakład ubezpieczeń.

Chodzi bowiem o zasadę, w myśl której „kto się myli w sporze dotyczącym wysokości odszkodowania, ten pokrywa koszty rzeczoznawcy”.

Zakres terytorialny polisy OC

Jest to obszar, na którym respektowane jest dane ubezpieczenie. Jeśli dojdzie do zdarzenia drogowego poza terytorium polisy, ubezpieczyciel nie ma obowiązku brać za nie odpowiedzialności. Międzynarodowym certyfikatem ubezpieczeniowym, potwierdzającym posiadanie aktualnego ubezpieczenia jest Zielona Karta. 

System Zielonej Karty jest systemem europejskim i obecnie należą do niego prawie wszystkie europejskie rynki ubezpieczeniowe oraz rynki ubezpieczeniowe Iranu, Izraela, Maroka, Tunezji

O co można się ubiegać po kolizji?

Jeżeli doszło do naruszenia mienia w wyniku kolizji, a sprawca udostępnił ci numer polisy i nazwę zakładu ubezpieczeń, możesz zgłosić szkodę. Po zdarzeniu należy spisać oświadczenie o zdarzeniu drogowym ze sprawcą lub wezwać policję.

Towarzystwo ubezpieczeniowe powinno wypłacić taką kwotę, aby pojazd wrócił do stanu sprzed szkody. 

Kiedy na skutek powstałych szkód nie ma możliwości korzystania z auta, poszkodowanemu przysługuje również  samochód zastępczy na czas naprawy pojazdu. Reguluje to art. 361 kodeksu cywilnego.

Podobnie jest ze zniszczonym mieniem – jeżeli np. sprawca uszkodził twoje ogrodzenie – także zakład ubezpieczeń powinien wypłacić kwotę odpowiadającą naprawie. 

O co można ubiegać się po wypadku?

Wypadek różni się od kolizji. W wyniku wypadku nie tylko mienie zostało uszkodzone, ale także poszkodowany doznał uszczerbku na zdrowiu. Z tego tytułu może on wnioskować do towarzystwa ubezpieczeniowego sprawcy o zadośćuczynienie. 

Zadośćuczynienie jest to jednorazowe świadczenie pieniężne dla osób poszkodowanych. Ma ono służyć zmniejszeniu cierpień fizycznych i psychicznych.

Wysokość zadośćuczynienia zależy od wielu czynników i powinno być adekwatne do zdarzenia, z powodu którego poszkodowany potrzebuje rekompensaty. Istotne w tym przypadku są: 

• stopień trwałego kalectwa, 
• czas trwania choroby, 
• wiek poszkodowanej osoby. 

Również brane pod uwagę jest cierpienie, na jakie była narażona ofiara wypadku. Podstawą do orzeczenia jest kodeks cywilny, art. 445, w związku z art. 444 i art. 447.

Po wypadku poszkodowanemu należy się także:

• zwrot kosztów rehabilitacji i leczenia, 
• zwrot kosztów opieki nad poszkodowanym,
• zwrot kosztów adaptacji do nowego miejsca zamieszkania i nowych potrzeb,
• zwrot kosztu transportu poszkodowanego i osób opiekujących się nim.

Także zwrot kosztów przygotowania do nowego zawodu, jeżeli poszkodowany nie może już wykonywać dotychczasowych zajęć. 

Przy zmianie zawodu można ubiegać się o rentę uzupełniającą, czyli pokrycie różnicy w dochodach między zawodem wykonywanym przed wypadkiem a nowym zawodem wykonywanym po wypadku. Zamiast renty uzupełniającej poszkodowany może wybrać jednorazowe odszkodowanie tzn. kapitalizację renty. Dzięki temu może np. zainwestować w nową działalność, która zapewni mu zarobek na podobnym poziomie, co zajęcie przed wypadkiem.

Poszkodowany może się także ubiegać o rentę na zwiększone potrzeby przy rehabilitacji i leczeniu oraz na dodatkową opiekę w celu szybszego powrotu do zdrowia. Jeżeli stan zdrowia powróci do tego sprzed szkody, można wnioskować także o zwrot utraconych zarobków na podstawie art. 361 kodeksu cywilnego.

O co można się ubiegać po śmierci osoby bliskiej w wypadku?

Osoba bliska może ubiegać się o odszkodowanie, jeżeli śmierć członka rodziny wpłynęła na pogorszenie sytuacji życiowej (głównie chodzi o sytuację ekonomiczną). Towarzystwo powinno także zwrócić koszty leczenia, jeżeli takie poniosła rodzina zmarłego oraz koszty związane z organizacją pogrzebu. 

Osobom, które korzystały z pomocy finansowej zmarłego, należy się także renta alimentacyjna, która uzupełni dochody o świadczenie należne wynikające z obowiązku alimentacyjnego. Osoba bliska może się ubiegać o jednorazowe zadośćuczynienie za doznaną krzywdę, cierpienia psychiczne w związku z wypadkiem i śmiercią osoby bliskiej. Wszystkie te kwestie reguluje art. 446 kodeksu cywilnego. 

Czy można wzbogacić się na odszkodowaniu?

Odszkodowanie powinno pokryć kwotę naprawy doprowadzającej stan mienia do tego przed szkodą. Nie może przewyższać wyrządzonej szkody.

Art. 824 kodeksu cywilnego informuje, iż kwota, którą zakład ubezpieczeń wypłacił, nie może być wyższa od poniesionej szkody:

„Zgodnie bowiem z dyspozycją art.  8241 par. 1 kc suma pieniężna wypłacona przez ubezpieczyciela z tytułu ubezpieczenia nie może być wyższa od poniesionej szkody. Odszkodowanie ubezpieczeniowe nie może zatem wynosić więcej aniżeli szkoda wyrządzona w ubezpieczonym mieniu w następstwie wypadku przewidzianego w umowie ubezpieczenia, wszelka bowiem nadwyżka oznaczałaby bezpodstawne wzbogacenie, przekreślające istotę i cel gospodarczy ubezpieczenia majątkowego” 

Czy odszkodowanie może być pomniejszone?

Jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania szkody, ubezpieczyciel może pomniejszyć odszkodowanie o określony procent. Towarzystwo weryfikuje okoliczności i przyczyny zdarzenia i może podjąć taką decyzję, jeżeli odkryje, że zachowanie poszkodowanego mogło pogłębić skutki szkody. 

Jaki jest termin na wypłatę odszkodowania?

Towarzystwo ubezpieczeniowe ma 30 dni od momentu zgłoszenia szkody na decyzję o wypłacie odszkodowania. Termin ten może się wydłużyć, ale zawsze zakład ubezpieczeń jest zobowiązany do uargumentowania tej sytuacji oraz powiadomienia osoby poszkodowanej. Może to dotyczyć np. niedostarczenia dokumentów, które są niezbędne w procesie likwidacji szkody.

Jeżeli ubezpieczyciel przekroczy ustawowy okres wypłaty odszkodowania, poszkodowany może ubiegać się o odsetki na podstawie art. 481 kodeksu cywilnego.